[101 Bài Học Giúp Bạn Trở Thành Huấn Luyện Viên Giao Dịch Của Chính Mình] - Bài 19: Cái chốt vuông và cái lỗ tròn

Xin chào cả nhà!

Brett Steenbarger là một trong những chuyên gia hàng đầu về tâm lý giao dịch, với nhiều năm kinh nghiệm huấn luyện các trader chuyên nghiệp và chia sẻ kiến thức qua các cuốn sách kinh điển như cuốn "The Psychology of Trading" và "Enhancing Trader Performance".

Trong cuốn "The Daily Trading Coach", ông mang đến một hướng tiếp cận thực tiễn, giúp các trader tự trở thành huấn luyện viên của chính mình để phát triển kỹ năng, rèn luyện tư duy và cải thiện hiệu suất giao dịch.




Với 101 bài học súc tích, cuốn sách này không chỉ cung cấp những chiến lược tâm lý, mà còn hướng dẫn bạn những phương pháp áp dụng ngay vào thực tế giao dịch hàng ngày.

Series này sẽ giúp bạn khám phá những bài học quan trọng từ cuốn "The Daily Trading Coach" và cách tận dụng chúng để nâng cao hiệu quả giao dịch cũng như phát triển bản thân một cách toàn diện.

Hãy cùng bắt đầu hành trình trở thành một nhà giao dịch với tâm lý vững vàng và kỷ luật hơn nhé!


Mục tiêu của cuốn "The Daily Trading Coach" là dạy bạn càng nhiều càng tốt về việc tự huấn luyện, để bạn có thể tự hướng dẫn bản thân đến thành công trên thị trường tài chính. Từ khóa quan trọng trong tiêu đề là “Hàng Ngày.” Cuốn sách này được thiết kế để trở thành một tài liệu mà bạn có thể sử dụng mỗi ngày nhằm phát huy thế mạnh và khắc phục điểm yếu của mình.

Sau khi viết hai cuốn sách—"The Psychology of Trading" (Tâm Lý Giao Dịch) và "Enhancing Trader Performance" (Nâng Cao Hiệu Suất Giao Dịch)—cùng với hơn 1.800 bài viết trên blog TraderFeed (www.traderfeed.blogspot.com/), tôi từng nghĩ rằng mình đã bao quát khá đầy đủ lĩnh vực tâm lý giao dịch. Tuy nhiên, chỉ ba năm sau khi xuất bản cuốn sách về hiệu suất giao dịch, tôi lại một lần nữa cầm bút (điện tử) để hoàn thành bộ ba cuốn sách về tâm lý giao dịch, lần này tập trung vào quá trình tự huấn luyện.

Hai thực tế đã dẫn đến sự ra đời của cuốn "The Daily Trading Coach". Trước hết, khi xem xét lưu lượng truy cập trên blog TraderFeed, tôi nhận thấy rằng một lượng lớn độc giả—khoảng một phần ba—truy cập trang web trong vòng một giờ trước khi thị trường mở cửa. Điều này khiến tôi thấy thú vị, vì hầu hết các bài viết trên blog không cung cấp lời khuyên giao dịch cụ thể. Thay vào đó, chúng tập trung vào các chủ đề về tâm lý và hiệu suất giao dịch—những nội dung có giá trị bất kể thời gian nào trong ngày.

Khi tôi hỏi một nhóm độc giả đáng tin cậy về xu hướng này, họ trả lời rằng họ đang sử dụng blog như một dạng “huấn luyện viên giao dịch thay thế.” Việc đọc lại các bài viết giúp họ nhắc nhở bản thân về kế hoạch và ý định trước khi bước vào “chiến trường tài chính.” Điều này càng được củng cố khi tôi thu thập số liệu thống kê về những bài viết phổ biến nhất trên blog. Phần lớn trong số đó là những bài viết thực tiễn về tâm lý giao dịch. Hầu hết đều có nội dung mang tính động viên, dù đôi khi thách thức những giả định của người đọc. Có vẻ như các nhà giao dịch đang tìm kiếm sự hướng dẫn và phần nào đó tìm thấy nó trong blog.

Thực tế thứ hai định hình nên cuốn sách này là sự phát triển của xuất bản điện tử và những thay đổi nhanh chóng trong ngành xuất bản. Cho đến thời điểm đó, số lượng sách điện tử (e-book) dành cho các nhà giao dịch vẫn còn rất ít. Ngay cả khi có, chúng cũng chỉ đơn thuần là phiên bản điện tử của sách in. Dù xuất bản điện tử mang lại sự tiện lợi và hấp dẫn, hầu hết các nhà giao dịch mà tôi tham khảo ý kiến đều không chủ động tìm kiếm hoặc sử dụng e-book. Lý do phổ biến nhất là họ không muốn dành hàng giờ ngồi trước màn hình để đọc thông tin sau cả một ngày giao dịch căng thẳng. Tôi nhanh chóng nhận ra rằng những người tham gia thị trường tài chính không sử dụng phương tiện điện tử theo cùng cách họ tiếp cận sách in. Điều đó khiến tôi suy nghĩ về việc viết một cuốn sách theo một cách khác—một cuốn sách phù hợp hơn với kỷ nguyên xuất bản điện tử nhưng cũng có thể sử dụng dưới dạng bản in.

Khi kết hợp hai quan sát trên, bạn sẽ hiểu được tầm nhìn dẫn đến cuốn sách này: một "huấn luyện viên giao dịch trong một cuốn sách" mà bạn có thể dễ dàng đọc trên màn hình cũng như trên giấy. Mục tiêu là tích hợp nội dung từ blog và sách, tạo ra những “bài học” thực tế giúp nhà giao dịch trở thành huấn luyện viên của chính mình. Cuốn "The Daily Trading Coach" gồm 101 bài học, mỗi bài dài vài trang. Mỗi bài học tuân theo một cấu trúc chung: xác định một thách thức trong trading, đề xuất cách tiếp cận để vượt qua thử thách đó, và cung cấp một bài tập hoặc nhiệm vụ cụ thể để thực hành.

Các chương của sách độc lập với nhau: bạn có thể đọc theo thứ tự hoặc sử dụng mục lục để tìm ngay bài học phù hợp nhất với tình huống giao dịch hiện tại của bạn. Không giống như một cuốn sách truyền thống mà bạn đọc từ đầu đến cuối trong vài lần ngồi đọc, cuốn sách này được thiết kế để bạn tiếp thu từng bài học một, áp dụng vào quá trình phát triển bản thân với tư cách một nhà giao dịch. Giống như blog, nó là một lời nhắc nhở trên màn hình về những điều bạn nên làm khi bạn ở trạng thái tốt nhất. Nhưng hơn cả blog, đây còn là một lộ trình với những hiểu biết thực tế và công cụ giúp bạn khám phá và phát huy tối đa khả năng của chính mình.

Tham vọng của tôi là gói gọn trong 101 bài học này nhiều kiến thức hữu ích và phương pháp thực tiễn hơn những gì bạn có thể nhận được từ nhiều hội thảo đắt tiền hay các buổi huấn luyện cá nhân, mà với chi phí thấp hơn rất nhiều. Thường thì, mục tiêu của các nhà tổ chức hội thảo và huấn luyện viên là biến bạn thành khách hàng lâu dài. Nhưng mục tiêu của cuốn sách này hoàn toàn ngược lại: cung cấp cho bạn công cụ để tự trở thành huấn luyện viên của chính mình, giúp bạn phát triển cả về mặt nghề nghiệp lẫn cá nhân. Nói cách khác, đây là một cuốn cẩm nang về tâm lý giáo dục—một hướng dẫn thực tế để cải thiện bản thân và nâng cao hiệu suất của bạn.

Nhìn vào mục lục, bạn sẽ thấy rằng mỗi chương trong số 10 chương đều chứa 10 bài học. Các chương này bao quát nhiều chủ đề liên quan đến tâm lý và hiệu suất giao dịch, bao gồm các bài học cụ thể về cách áp dụng các phương pháp trị liệu tâm lý ngắn hạn theo hướng phân tâm học, nhận thức và hành vi để thay đổi các mô thức hành vi tiêu cực và hình thành những thói quen tích cực mới.

Hai chương cuối đặc biệt thú vị: Chương 9 bao gồm quan điểm tự huấn luyện từ 18 nhà giao dịch thành công, những người thường xuyên chia sẻ công việc của họ trực tuyến. Chương 10 thực hiện lời hứa lâu năm với độc giả của TraderFeed, hướng dẫn cách nhận diện mô hình lịch sử trong giao dịch bằng Excel. Mỗi bài học đều đi kèm với bài tập và gợi ý thực hành (“Coaching Cues”) giúp bạn áp dụng ý tưởng vào thực tế.

Vâng, mục tiêu của cuốn sách là giúp bạn trở thành huấn luyện viên giao dịch của chính mình. Nhưng nếu nhìn kỹ vào tiêu đề các chương và bài học, bạn sẽ nhận ra rằng mục đích lớn hơn của nó là giúp bạn tự huấn luyện bản thân trong cuộc sống. Những thử thách và sự không chắc chắn mà ta đối mặt khi giao dịch—việc theo đuổi phần thưởng trong khi chấp nhận rủi ro—cũng xuất hiện trong sự nghiệp và các mối quan hệ cá nhân, không chỉ trong thị trường tài chính. Những kỹ thuật giúp bạn làm chủ bản thân với tư cách một nhà giao dịch cũng sẽ hữu ích trong mọi lĩnh vực khác của cuộc sống. Theo nghĩa đó, mục tiêu không chỉ là kiếm tiền trên thị trường, mà là thịnh vượng trong mọi khía cạnh của cuộc sống. Nếu cuốn sách này có thể trở thành một công cụ giúp bạn đạt được sự thịnh vượng, cả trong và ngoài thị trường tài chính, tôi sẽ rất lấy làm vinh hạnh.





Quá ít người trong chúng ta thực sự hóa thân vào những lý tưởng của chính mình. Chúng ta có điểm mạnh và tài năng, ước mơ và khát vọng. Nhưng nếu nhìn vào từng giờ, từng ngày, không nhiều lý tưởng trong số đó được thể hiện một cách cụ thể. Ngày tháng trôi qua, rồi thành năm, và—tại một thời điểm nào đó đầy tiếc nuối—chúng ta ngoái nhìn cuộc đời và tự hỏi nó đã trôi đi đâu mất.

Điều đó có thể là bạn—một người trung niên nhìn lại quá khứ và nghĩ: "Lẽ ra tôi có thể đã trở thành một người xuất chúng." Hoặc, bạn có thể chọn một kịch bản khác cho cuộc đời mình. Bạn có thể trở thành diễn viên chính của lý tưởng và hiện thực hóa chúng.

Nếu bạn nghĩ rằng đây là một phần mở đầu kỳ lạ cho một cuốn sách về giao dịch, bạn đã đúng. Cuốn sách này không bắt đầu với cung và cầu, mô hình giao dịch hay quản lý vốn. Nó bắt đầu với bạn và những gì bạn muốn từ cuộc sống. Trong ngữ cảnh này, trading không chỉ đơn thuần là mua, bán và phòng vệ rủi ro: nó là một phương tiện để làm chủ bản thân và phát triển chính mình.

Mỗi nhà giao dịch, dù có nhận thức được hay không, đều là một doanh nhân. Họ mở một "công ty" giao dịch của riêng mình và cạnh tranh trên thị trường. Họ tìm kiếm và theo đuổi cơ hội, đồng thời bảo vệ vốn của mình. Họ không ngừng hoàn thiện và mở rộng kỹ năng; họ chấp nhận rủi ro có tính toán. Là doanh nhân, nhà giao dịch bắt đầu với niềm tin rằng họ mang lại giá trị cho thị trường. Nhưng giữa những thất bại không thể tránh khỏi, những giờ làm việc kéo dài, nguồn lực hạn chế, rủi ro và sự bất định, thật khó để duy trì sự lạc quan ấy. Dễ dàng hơn nhiều khi gác lại những ước mơ và từ bỏ nỗ lực hiện thực hóa lý tưởng mỗi ngày.

Tuy nhiên, có những nhà giao dịch không thể từ bỏ khát vọng của mình. Giống như loài bướm đêm bị thu hút bởi ánh sáng xa xăm, họ vẫn theo đuổi nó dù đôi khi bị thiêu cháy. Với những tâm hồn cao quý ấy, tôi xin dành tặng cuốn sách này.

Khi tôi làm việc với các nhà giao dịch và quản lý danh mục đầu tư tại các quỹ đầu cơ, công ty giao dịch độc quyền và ngân hàng đầu tư, tôi không dạy họ cách giao dịch. Phần lớn trong số họ sử dụng các chiến lược khác tôi và hiểu rõ thị trường của họ hơn tôi bao giờ hết. Thay vào đó, tôi tìm ra điểm mạnh của họ. Tôi học cách họ giao dịch hiệu quả và giúp họ xây dựng sự nghiệp từ chính những gì họ đã làm tốt. Giống như cá không thể nhận thức được nước vì chúng đã sống trong đó từ khi sinh ra, chúng ta thường không nhìn ra được những tài sản cá nhân của mình. Mỗi người trong chúng ta là một sự kết hợp độc đáo giữa kỹ năng, tài năng, điểm mạnh, xung đột nội tâm và điểm yếu. Nhưng cũng giống như một doanh nghiệp mới phải tận dụng điểm mạnh của người sáng lập, sự nghiệp giao dịch cũng phụ thuộc vào tài sản—cả về mặt cá nhân lẫn tài chính—của nhà giao dịch. Với vai trò huấn luyện viên, công việc của tôi là giúp họ bước ra khỏi “môi trường nước” tâm lý của mình và nhận ra những tài sản quý giá đã luôn ở xung quanh họ—những tài sản có thể mang lại lợi ích suốt đời.

Chưa bao giờ việc tự huấn luyện lại quan trọng đối với nhà giao dịch như hiện tại. Khi tôi viết những dòng này, chúng ta đang chứng kiến mức độ biến động thị trường chưa từng thấy kể từ sau Thế chiến thứ hai. Biến động giá mang lại cơ hội nhưng cũng đi kèm rủi ro. Những nhà giao dịch không thể lùi lại một bước, nhận diện diễn biến thị trường và điều chỉnh chiến lược đã chịu tổn thất đáng kể. Ngược lại, những ai biết tận dụng cuộc khủng hoảng để thoát khỏi “vùng nước giao dịch”, giảm thiểu rủi ro và tìm kiếm cơ hội mới chính là những người sẵn sàng gặt hái những phần thưởng sự nghiệp.

Cuốn sách bạn đang đọc được viết để đồng hành cùng bạn trên hành trình giao dịch này. Nó được tổ chức thành 101 bài học. Mỗi bài học xác định một thách thức và đưa ra một bài tập cụ thể giúp bạn tiến bộ trong việc đối mặt với thách thức đó. Những bài học này được thiết kế như những bài suy ngẫm để bắt đầu ngày giao dịch của bạn—những lời huấn luyện giúp bạn phát huy phiên bản tốt nhất của chính mình. Theo thời gian, khi bạn đọc và thực hành những bài học này, những lời khuyên huấn luyện sẽ trở thành tiếng nói nội tâm của bạn. Bạn bắt đầu bằng cách nhập vai vào những lý tưởng của cuốn sách và cuối cùng, bạn sống theo chúng, biến chúng thành của riêng mình. Bạn trở thành nhà tâm lý giao dịch của chính mình.

Nếu mỗi ngày bạn đọc một đoạn ngắn và gieo những ý tưởng đúng đắn vào tâm trí, điều đó giúp bạn ưu tiên hóa mục tiêu trong cuộc sống và trading. Và nếu điều đó giúp bạn tránh đi một giao dịch tệ mỗi tuần và không bỏ lỡ một giao dịch tốt mà lẽ ra bạn đã bỏ qua—hãy nghĩ xem điều đó sẽ mang lại lợi ích cá nhân và tài chính lớn đến mức nào. Nhưng cũng giống như viên thuốc không thể phát huy tác dụng khi vẫn còn trong lọ, không ai có thể học được từ một cuốn sách chưa được mở ra. Bước đầu tiên để trở thành nhà tâm lý giao dịch của chính mình là dành thời gian cho việc tự huấn luyện—mỗi ngày, mỗi tuần—bởi vì đó là cách các thói quen được hình thành. Một vĩ nhân chỉ đơn giản là người đã biến việc phát triển bản thân thành một thói quen.

Và kia, chúng đang nhìn bạn từ kệ sách bên kia căn phòng—những lý tưởng, tất cả những điều bạn từng muốn làm trong cuộc đời. Bạn nhìn về phía kệ sách với ánh mắt khao khát, nhưng bạn không thể chạm tới chúng khi vẫn còn ngồi thoải mái trên chiếc ghế của mình. Nhưng bạn đang cầm trên tay một cuốn sách. Có lẽ cuốn sách này sẽ khiến chiếc ghế của bạn trở nên bớt thoải mái hơn một chút, và khiến kệ sách ấy gần bạn hơn một chút.

Bạn lật sang trang... Bước tiếp theo là của bạn.


Nếu bạn dự định trở thành bất cứ điều gì ít hơn khả năng của mình, có lẽ bạn sẽ không hạnh phúc trong suốt phần đời còn lại. —Abraham Maslow

Khi các nhà giao dịch tìm đến huấn luyện viên, một trong những yêu cầu phổ biến nhất là giúp họ giảm căng thẳng. Giả định được đặt ra là càng ít căng thẳng càng tốt, và nếu có thể loại bỏ căng thẳng, giao dịch sẽ suôn sẻ. Nhưng điều đó có đúng không?

Trong chương này, chúng ta sẽ xem xét căng thẳng và khó khăn, cũng như sự khác biệt giữa hai khái niệm này. Chúng ta cũng sẽ khám phá cách ứng phó và những phản ứng nào là hiệu quả hoặc không hiệu quả trong các tình huống căng thẳng.

Một trong những thách thức lớn của việc huấn luyện trong một lĩnh vực có cường độ cao và mang tính cạnh tranh là đảm bảo rằng căng thẳng bình thường, có thể dự đoán trước, không biến thành khó khăn làm giảm hiệu suất.

Trên thực tế, điều này có nghĩa là cần phân biệt giữa những căng thẳng vốn có trong nghề trading và những căng thẳng mà chúng ta vô tình tự đặt lên bản thân.

Hãy cùng xem cách bạn có thể biến căng thẳng thành lợi thế trong quá trình tự huấn luyện.





Một trong những khái niệm trung tâm của cuốn "Nâng cao Hiệu suất Giao dịch" (Enhancing Trader Performance) là mỗi nhà giao dịch có thể tối đa hóa sự phát triển và lợi nhuận của mình bằng cách tìm ra một thị trường ngách và hoạt động chủ yếu trong đó.



Một thị trường ngách trong giao dịch có một số thành phần sau:

• Thị trường cụ thể và/hoặc loại tài sản: Mỗi thị trường có cấu trúc và hành vi khác nhau. Một số thị trường có tính biến động cao hơn, một số thị trường trưởng thành hơn và có độ sâu thanh khoản tốt hơn, một số thì cung cấp nhiều thông tin hơn. Tính cách của thị trường phải phù hợp với tính cách của nhà giao dịch. Ví dụ, bản thân tôi thích thu thập dữ liệu và phân tích các mô hình lịch sử về khối lượng và tâm lý thị trường, nên tôi có thể giao dịch tốt trên thị trường chứng khoán - nơi có nhiều thông tin. Ngược lại, tôi không giỏi giao dịch trên thị trường ngoại hối giao ngay, nơi dữ liệu về khối lượng và sự thay đổi tâm lý theo từng khoảnh khắc không rõ ràng.
• Chiến lược cốt lõi: Chiến lược chính của nhà giao dịch là cách họ nhìn nhận cung và cầu. Một số nhà giao dịch thích giao dịch theo xu hướng; một số lại thiên về giao dịch ngược xu hướng. Một số chủ yếu giao dịch theo hướng thị trường (directional trade), trong khi số khác thì tập trung vào giao dịch chênh lệch giá (relational trade), chẳng hạn như giao dịch spread hoặc giao dịch cặp tiền (pairs trading). Một số nhà giao dịch có thiên hướng sử dụng biểu đồ và các mô hình kỹ thuật, trong khi số khác lại thiên về các mô hình thống kê và định lượng.
• Khung thời gian giao dịch: Nhà giao dịch "lướt sóng" (scalper), người xử lý thông tin nhanh chóng và giữ vị thế chỉ trong vài phút, sẽ khác hoàn toàn với nhà giao dịch trong ngày (intraday position trader) và càng khác xa so với nhà giao dịch trung hạn (swing trader) giữ lệnh qua đêm. Một nhà quản lý danh mục đầu tư, người giao dịch nhiều ý tưởng và nhiều thị trường cùng lúc, sẽ có cách suy nghĩ khác với một nhà tạo lập thị trường chỉ tập trung vào một công cụ tài chính duy nhất.
• Khung thời gian ảnh hưởng đến những gì nhà giao dịch theo dõi: Nhà tạo lập thị trường chú trọng đến dòng lệnh (order flow), trong khi nhà quản lý danh mục đầu tư có thể quan tâm nhiều hơn đến các yếu tố kinh tế vĩ mô. Nó cũng quyết định tốc độ ra quyết định, cũng như sự cân bằng giữa thời gian quản lý giao dịch và thời gian nghiên cứu thị trường. Cá nhân tôi có xu hướng thận trọng với rủi ro, nên tôi chọn lọc kỹ lưỡng và giao dịch trong khung thời gian thấp. Trong khi đó, tôi biết nhiều nhà giao dịch khác có phong cách mạnh mẽ hơn, giao dịch với tần suất cao, hoặc giữ lệnh lâu hơn để tận dụng các biến động giá lớn.
• Hệ thống ra quyết định: Một số nhà giao dịch ra quyết định hoàn toàn theo cảm tính, xử lý thông tin thị trường theo thời gian thực. Một số khác dựa vào phân tích sâu rộng trước khi hành động. Một số nhà giao dịch có chiến lược rõ ràng, tuân theo các mô hình giao dịch đã được thiết lập – đôi khi là hệ thống hoàn toàn tự động. Một số khác có thể dựa vào nguyên tắc chung nhưng không quá cứng nhắc. Bản thân tôi kết hợp giữa lý trí và trực giác: Tôi nghiên cứu và lập kế hoạch trước, nhưng khi thực hiện và quản lý giao dịch, tôi sử dụng phong cách linh hoạt. Mỗi nhà giao dịch sẽ có sự pha trộn khác nhau giữa phân tích lý trí và trực giác trong việc ra quyết định.

Những gì bạn giao dịch và cách bạn giao dịch nên phản ánh phong cách tư duy và thế mạnh đặc trưng của bạn.

Nhấn để mở rộng...

Kinh nghiệm làm việc với các nhà giao dịch – và chính trải nghiệm của tôi qua những bài học đắt giá trên thị trường – cho thấy rằng phần lớn sự căng thẳng mà họ gặp phải xảy ra khi họ hoạt động ngoài thị trường ngách của mình.

Huyền thoại bóng chày Ted Williams, một tay đánh bóng xuất sắc trong Sảnh Danh vọng, đã đưa ra một phép ẩn dụ đáng giá. Ông chia khu vực đánh bóng thành nhiều vùng nhỏ và tính toán tỷ lệ đánh trúng bóng của mình ở từng vùng.

Kết quả cho thấy những cú ném thấp và xa khiến tỷ lệ đánh trúng của ông giảm mạnh. Ngược lại, những cú ném cao và thẳng vào trung tâm là điểm "ngọt ngào", nơi ông đạt hiệu suất cao nhất. Ở một số loại bóng nhất định, Williams chỉ là một tay đánh trung bình. Nhưng với những cú bóng phù hợp, ông là một siêu sao. Theo lời ông, bí quyết để trở thành huyền thoại là học cách nhìn khu vực đánh bóng thật tốt và kiên nhẫn chờ đúng cú bóng mà mình có thể đánh trúng mạnh mẽ nhất.

Thị trường ngách của một nhà giao dịch chính là điểm "ngọt ngào" của họ. Có những thị trường tôi giao dịch tốt, có những thị trường tôi không giao dịch tốt. Có những khung giờ tôi giao dịch hiệu quả, có những thời điểm tôi giao dịch chỉ hòa vốn hoặc thua lỗ. Nếu tôi mở rộng hoặc rút ngắn khung thời gian giao dịch quen thuộc, hiệu suất của tôi giảm sút. Nếu tôi giao dịch những mô hình nằm ngoài phạm vi nghiên cứu của mình, tôi sẽ gặp rủi ro. Giống như Williams, tôi giao dịch tốt nhất khi chờ đợi đúng thời điểm. Nếu tôi cố đánh những cú bóng "thấp và xa", tôi sẽ thất bại.

Một chủ đề nổi bật trong Chương 9 là các nhà giao dịch giàu kinh nghiệm đều biết rõ cú bóng nào họ có thể đánh trúng, và họ đã học được giá trị của việc kiên nhẫn chờ đợi cú bóng phù hợp.

Nhấn để mở rộng...

Ý nghĩa rất rõ ràng: Trạng thái cảm xúc của chúng ta phản ánh mức độ nhất quán khi chúng ta hoạt động trong thị trường ngách của mình. Điều này không chỉ đúng trong trading, mà còn trong sự nghiệp và các mối quan hệ. Khi có sự tương thích hoàn hảo giữa nhu cầu, sở thích và giá trị của chúng ta với môi trường chúng ta đang hoạt động, sự hòa hợp đó sẽ tạo ra trải nghiệm cảm xúc tích cực. Ngược lại, nếu môi trường không phù hợp với nhu cầu, sở thích và giá trị của chúng ta, kết quả sẽ là căng thẳng và khó chịu. Những cảm xúc tiêu cực, trong bối cảnh này, rất hữu ích: chúng là dấu hiệu cảnh báo rằng có sự lệch pha giữa con người chúng ta và những gì chúng ta đang làm.

Khi bạn là huấn luyện viên giao dịch của chính mình, nhiệm vụ của bạn là giữ bản thân trong thị trường ngách của mình, chỉ "vung gậy" vào những cú bóng nằm trong điểm "ngọt ngào" và bỏ qua những cú bóng chỉ mang lại kết quả trung bình hoặc tệ hơn. Điều này có nghĩa là bạn phải biết khi nào không nên giao dịch, khi nào không nên tham gia thị trường. Nhưng quan trọng không kém, bạn cũng cần biết khi nào lợi thế của mình xuất hiện và tận dụng tối đa những cơ hội đó.

Một mô hình phổ biến ở các nhà giao dịch chủ động là họ giao dịch quá nhiều ngoài khuôn khổ của mình, mất tiền, và sau đó không còn đủ tự tin để tận dụng những cơ hội thực sự khi chúng xuất hiện. Chúng ta thường thấy những sự nghiệp bị hủy hoại vì cháy tài khoản, nhưng ít ai nhận ra rằng nhiều thất bại khác đến từ việc không thể tận dụng cơ hội thật sự.



Gần đây, tôi đã nói chuyện với một nhà giao dịch trong ngày (day trader), người tin rằng anh ấy có thể kiếm được số tiền lớn nếu giữ vị thế trong vài ngày thay vì chỉ trong ngày. Nhìn vào biểu đồ, việc giữ lệnh lâu hơn có vẻ dễ dàng, nhưng thực tế thì khác xa. Đó không phải sở trường của anh ấy; nó nằm ngoài thị trường ngách của anh.

Được "lập trình" để đo lường cơ hội và rủi ro trên khung thời gian trong ngày, anh ấy bị thị trường đánh bại bởi những pha điều chỉnh ngược xu hướng khi cố gắng giữ lệnh lâu hơn.

Tệ hơn nữa, anh ấy trộn lẫn các khung thời gian với nhau, cố biến những lệnh lỗ trong ngày thành các lệnh nắm giữ dài hạn. Khi hoạt động ngoài thị trường ngách của mình, anh ấy bắt đầu giao dịch như một tân binh – và kết quả cũng không khác gì một tân binh.

• Thế mạnh của bạn là gì?
• Bạn làm tốt nhất điều gì trên thị trường?
• Nếu chỉ được giao dịch một chiến lược, một sản phẩm, một khung thời gian, bạn sẽ chọn gì?

Bạn có thực sự biết câu trả lời cho những câu hỏi này không – hay bạn đã từng nghiêm túc kiểm tra lại lịch sử giao dịch của mình để xem giao dịch nào hiệu quả, giao dịch nào là những cú đánh "thấp và xa" ngoài tầm kiểm soát?

Không có gì sai khi mở rộng thị trường ngách của bạn theo cách cẩn trọng và có tính toán – giống như cách một công ty thử nghiệm sản phẩm mới ở một phân khúc mới. Nhưng cũng giống như những cuốn sách quản trị khuyên rằng các công ty lớn cần tập trung vào thế mạnh cốt lõi của mình, chúng ta cũng cần tận dụng tối đa điểm mạnh trong hoạt động giao dịch.

Như chúng ta sẽ thấy trong Chương 8, bạn không chỉ là huấn luyện viên giao dịch của chính mình – bạn còn là người quản lý doanh nghiệp giao dịch của mình. Điều đó có nghĩa là bạn phải thường xuyên đánh giá hiệu suất, phân bổ nguồn lực hợp lý và thích nghi với những thay đổi của thị trường.

Vấn đề lớn nhất của giao dịch quá mức (overtrading) là nó khiến chúng ta đi chệch khỏi thị trường ngách của mình – và vì thế cũng ra khỏi vùng hiệu suất tối ưu.

Nhấn để mở rộng...

Bài tập đơn giản để giúp bạn quản lý tốt hơn doanh nghiệp giao dịch của mình:

Khi thực hiện mỗi giao dịch, hãy dán nhãn nó thành A, B hoặc C:

• Giao dịch A: Rõ ràng thuộc vùng “ngọt ngào” của bạn – những giao dịch quen thuộc, có xác suất thắng cao nhất.
• Giao dịch B: Giao dịch tốt, không phải là "quà tặng" dễ dàng nhưng vẫn tạo ra lợi nhuận ổn định.
• Giao dịch C: Giao dịch có phần mang tính rủi ro và cảm tính – bạn cảm thấy có thể đúng nhưng nó nằm ngoài sở trường của bạn.

Theo thời gian, bạn có thể theo dõi lợi nhuận từ các giao dịch A, B, C để xác nhận xem bạn có thực sự hiểu rõ thị trường ngách của mình hay không. Bạn cũng có thể theo dõi quy mô vị thế của mình, đảm bảo rằng bạn đặt cược lớn nhất vào các giao dịch A (nơi bạn có lợi thế thực sự) và giảm thiểu rủi ro khi thử nghiệm các giao dịch mang tính đầu cơ hơn.

Càng xác định rõ ràng thị trường ngách của mình, bạn càng ít có nguy cơ đi lệch khỏi nó. Sự rõ ràng này không chỉ giúp cải thiện lợi nhuận mà còn giúp bạn có một trải nghiệm giao dịch tích cực hơn về mặt cảm xúc.

Bài tập và gợi ý thực hành: Nếu bạn phân loại giao dịch, khung thời gian, mô hình, hoặc thị trường của mình thành A, B, hoặc C như trên, bạn đã có một nền tảng vững chắc để quản lý rủi ro khi gặp chuỗi thua lỗ. Khi thị trường không vận hành như bạn mong đợi và bạn đánh mất lợi thế, hãy cắt giảm giao dịch và chỉ tập trung vào các giao dịch A.

Nhiều chuỗi thua lỗ bắt đầu từ sự tự tin thái quá và việc giao dịch bên ngoài thị trường ngách của mình. Nếu ngay cả những giao dịch A cũng không mang lại lợi nhuận, thì đó là dấu hiệu rõ ràng cho thấy bạn cần giảm quy mô giao dịch, đánh giá lại thị trường và xu hướng trước khi tiếp tục.

Nhấn để mở rộng...

Anh/chị nào muốn theo dõi series này thì bình luận "Tôi quan tâm" ở bên dưới để em tag vào các bài viết tiếp theo của series nha!

Đừng quên THẢ TIM, SHARE VÀ COMMENT để ủng hộ mình nhiều hơn nữa nhé!! Nice day cả nhà