[101 Bài Học Giúp Bạn Trở Thành Huấn Luyện Viên Giao Dịch Của Chính Mình] - Bài 32: Nhận biết các mô hình của bạn

Xin chào cả nhà!

Brett Steenbarger là một trong những chuyên gia hàng đầu về tâm lý giao dịch, với nhiều năm kinh nghiệm huấn luyện các trader chuyên nghiệp và chia sẻ kiến thức qua các cuốn sách kinh điển như cuốn "The Psychology of Trading" và "Enhancing Trader Performance".

Trong cuốn "The Daily Trading Coach", ông mang đến một hướng tiếp cận thực tiễn, giúp các trader tự trở thành huấn luyện viên của chính mình để phát triển kỹ năng, rèn luyện tư duy và cải thiện hiệu suất giao dịch.




Với 101 bài học súc tích, cuốn sách này không chỉ cung cấp những chiến lược tâm lý, mà còn hướng dẫn bạn những phương pháp áp dụng ngay vào thực tế giao dịch hàng ngày.

Series này sẽ giúp bạn khám phá những bài học quan trọng từ cuốn "The Daily Trading Coach" và cách tận dụng chúng để nâng cao hiệu quả giao dịch cũng như phát triển bản thân một cách toàn diện.

Hãy cùng bắt đầu hành trình trở thành một nhà giao dịch với tâm lý vững vàng và kỷ luật hơn nhé!


Mục tiêu của cuốn "The Daily Trading Coach" là dạy bạn càng nhiều càng tốt về việc tự huấn luyện, để bạn có thể tự hướng dẫn bản thân đến thành công trên thị trường tài chính. Từ khóa quan trọng trong tiêu đề là “Hàng Ngày.” Cuốn sách này được thiết kế để trở thành một tài liệu mà bạn có thể sử dụng mỗi ngày nhằm phát huy thế mạnh và khắc phục điểm yếu của mình.

Sau khi viết hai cuốn sách—"The Psychology of Trading" (Tâm Lý Giao Dịch) và "Enhancing Trader Performance" (Nâng Cao Hiệu Suất Giao Dịch)—cùng với hơn 1.800 bài viết trên blog TraderFeed (www.traderfeed.blogspot.com/), tôi từng nghĩ rằng mình đã bao quát khá đầy đủ lĩnh vực tâm lý giao dịch. Tuy nhiên, chỉ ba năm sau khi xuất bản cuốn sách về hiệu suất giao dịch, tôi lại một lần nữa cầm bút (điện tử) để hoàn thành bộ ba cuốn sách về tâm lý giao dịch, lần này tập trung vào quá trình tự huấn luyện.

Hai thực tế đã dẫn đến sự ra đời của cuốn "The Daily Trading Coach". Trước hết, khi xem xét lưu lượng truy cập trên blog TraderFeed, tôi nhận thấy rằng một lượng lớn độc giả—khoảng một phần ba—truy cập trang web trong vòng một giờ trước khi thị trường mở cửa. Điều này khiến tôi thấy thú vị, vì hầu hết các bài viết trên blog không cung cấp lời khuyên giao dịch cụ thể. Thay vào đó, chúng tập trung vào các chủ đề về tâm lý và hiệu suất giao dịch—những nội dung có giá trị bất kể thời gian nào trong ngày.

Khi tôi hỏi một nhóm độc giả đáng tin cậy về xu hướng này, họ trả lời rằng họ đang sử dụng blog như một dạng “huấn luyện viên giao dịch thay thế.” Việc đọc lại các bài viết giúp họ nhắc nhở bản thân về kế hoạch và ý định trước khi bước vào “chiến trường tài chính.” Điều này càng được củng cố khi tôi thu thập số liệu thống kê về những bài viết phổ biến nhất trên blog. Phần lớn trong số đó là những bài viết thực tiễn về tâm lý giao dịch. Hầu hết đều có nội dung mang tính động viên, dù đôi khi thách thức những giả định của người đọc. Có vẻ như các nhà giao dịch đang tìm kiếm sự hướng dẫn và phần nào đó tìm thấy nó trong blog.

Thực tế thứ hai định hình nên cuốn sách này là sự phát triển của xuất bản điện tử và những thay đổi nhanh chóng trong ngành xuất bản. Cho đến thời điểm đó, số lượng sách điện tử (e-book) dành cho các nhà giao dịch vẫn còn rất ít. Ngay cả khi có, chúng cũng chỉ đơn thuần là phiên bản điện tử của sách in. Dù xuất bản điện tử mang lại sự tiện lợi và hấp dẫn, hầu hết các nhà giao dịch mà tôi tham khảo ý kiến đều không chủ động tìm kiếm hoặc sử dụng e-book. Lý do phổ biến nhất là họ không muốn dành hàng giờ ngồi trước màn hình để đọc thông tin sau cả một ngày giao dịch căng thẳng. Tôi nhanh chóng nhận ra rằng những người tham gia thị trường tài chính không sử dụng phương tiện điện tử theo cùng cách họ tiếp cận sách in. Điều đó khiến tôi suy nghĩ về việc viết một cuốn sách theo một cách khác—một cuốn sách phù hợp hơn với kỷ nguyên xuất bản điện tử nhưng cũng có thể sử dụng dưới dạng bản in.

Khi kết hợp hai quan sát trên, bạn sẽ hiểu được tầm nhìn dẫn đến cuốn sách này: một "huấn luyện viên giao dịch trong một cuốn sách" mà bạn có thể dễ dàng đọc trên màn hình cũng như trên giấy. Mục tiêu là tích hợp nội dung từ blog và sách, tạo ra những “bài học” thực tế giúp nhà giao dịch trở thành huấn luyện viên của chính mình. Cuốn "The Daily Trading Coach" gồm 101 bài học, mỗi bài dài vài trang. Mỗi bài học tuân theo một cấu trúc chung: xác định một thách thức trong trading, đề xuất cách tiếp cận để vượt qua thử thách đó, và cung cấp một bài tập hoặc nhiệm vụ cụ thể để thực hành.

Các chương của sách độc lập với nhau: bạn có thể đọc theo thứ tự hoặc sử dụng mục lục để tìm ngay bài học phù hợp nhất với tình huống giao dịch hiện tại của bạn. Không giống như một cuốn sách truyền thống mà bạn đọc từ đầu đến cuối trong vài lần ngồi đọc, cuốn sách này được thiết kế để bạn tiếp thu từng bài học một, áp dụng vào quá trình phát triển bản thân với tư cách một nhà giao dịch. Giống như blog, nó là một lời nhắc nhở trên màn hình về những điều bạn nên làm khi bạn ở trạng thái tốt nhất. Nhưng hơn cả blog, đây còn là một lộ trình với những hiểu biết thực tế và công cụ giúp bạn khám phá và phát huy tối đa khả năng của chính mình.

Tham vọng của tôi là gói gọn trong 101 bài học này nhiều kiến thức hữu ích và phương pháp thực tiễn hơn những gì bạn có thể nhận được từ nhiều hội thảo đắt tiền hay các buổi huấn luyện cá nhân, mà với chi phí thấp hơn rất nhiều. Thường thì, mục tiêu của các nhà tổ chức hội thảo và huấn luyện viên là biến bạn thành khách hàng lâu dài. Nhưng mục tiêu của cuốn sách này hoàn toàn ngược lại: cung cấp cho bạn công cụ để tự trở thành huấn luyện viên của chính mình, giúp bạn phát triển cả về mặt nghề nghiệp lẫn cá nhân. Nói cách khác, đây là một cuốn cẩm nang về tâm lý giáo dục—một hướng dẫn thực tế để cải thiện bản thân và nâng cao hiệu suất của bạn.

Nhìn vào mục lục, bạn sẽ thấy rằng mỗi chương trong số 10 chương đều chứa 10 bài học. Các chương này bao quát nhiều chủ đề liên quan đến tâm lý và hiệu suất giao dịch, bao gồm các bài học cụ thể về cách áp dụng các phương pháp trị liệu tâm lý ngắn hạn theo hướng phân tâm học, nhận thức và hành vi để thay đổi các mô thức hành vi tiêu cực và hình thành những thói quen tích cực mới.

Hai chương cuối đặc biệt thú vị: Chương 9 bao gồm quan điểm tự huấn luyện từ 18 nhà giao dịch thành công, những người thường xuyên chia sẻ công việc của họ trực tuyến. Chương 10 thực hiện lời hứa lâu năm với độc giả của TraderFeed, hướng dẫn cách nhận diện mô hình lịch sử trong giao dịch bằng Excel. Mỗi bài học đều đi kèm với bài tập và gợi ý thực hành (“Coaching Cues”) giúp bạn áp dụng ý tưởng vào thực tế.

Vâng, mục tiêu của cuốn sách là giúp bạn trở thành huấn luyện viên giao dịch của chính mình. Nhưng nếu nhìn kỹ vào tiêu đề các chương và bài học, bạn sẽ nhận ra rằng mục đích lớn hơn của nó là giúp bạn tự huấn luyện bản thân trong cuộc sống. Những thử thách và sự không chắc chắn mà ta đối mặt khi giao dịch—việc theo đuổi phần thưởng trong khi chấp nhận rủi ro—cũng xuất hiện trong sự nghiệp và các mối quan hệ cá nhân, không chỉ trong thị trường tài chính. Những kỹ thuật giúp bạn làm chủ bản thân với tư cách một nhà giao dịch cũng sẽ hữu ích trong mọi lĩnh vực khác của cuộc sống. Theo nghĩa đó, mục tiêu không chỉ là kiếm tiền trên thị trường, mà là thịnh vượng trong mọi khía cạnh của cuộc sống. Nếu cuốn sách này có thể trở thành một công cụ giúp bạn đạt được sự thịnh vượng, cả trong và ngoài thị trường tài chính, tôi sẽ rất lấy làm vinh hạnh.



Quá ít người trong chúng ta thực sự hóa thân vào những lý tưởng của chính mình. Chúng ta có điểm mạnh và tài năng, ước mơ và khát vọng. Nhưng nếu nhìn vào từng giờ, từng ngày, không nhiều lý tưởng trong số đó được thể hiện một cách cụ thể. Ngày tháng trôi qua, rồi thành năm, và—tại một thời điểm nào đó đầy tiếc nuối—chúng ta ngoái nhìn cuộc đời và tự hỏi nó đã trôi đi đâu mất.

Điều đó có thể là bạn—một người trung niên nhìn lại quá khứ và nghĩ: "Lẽ ra tôi có thể đã trở thành một người xuất chúng." Hoặc, bạn có thể chọn một kịch bản khác cho cuộc đời mình. Bạn có thể trở thành diễn viên chính của lý tưởng và hiện thực hóa chúng.

Nếu bạn nghĩ rằng đây là một phần mở đầu kỳ lạ cho một cuốn sách về giao dịch, bạn đã đúng. Cuốn sách này không bắt đầu với cung và cầu, mô hình giao dịch hay quản lý vốn. Nó bắt đầu với bạn và những gì bạn muốn từ cuộc sống. Trong ngữ cảnh này, trading không chỉ đơn thuần là mua, bán và phòng vệ rủi ro: nó là một phương tiện để làm chủ bản thân và phát triển chính mình.

Mỗi nhà giao dịch, dù có nhận thức được hay không, đều là một doanh nhân. Họ mở một "công ty" giao dịch của riêng mình và cạnh tranh trên thị trường. Họ tìm kiếm và theo đuổi cơ hội, đồng thời bảo vệ vốn của mình. Họ không ngừng hoàn thiện và mở rộng kỹ năng; họ chấp nhận rủi ro có tính toán. Là doanh nhân, nhà giao dịch bắt đầu với niềm tin rằng họ mang lại giá trị cho thị trường. Nhưng giữa những thất bại không thể tránh khỏi, những giờ làm việc kéo dài, nguồn lực hạn chế, rủi ro và sự bất định, thật khó để duy trì sự lạc quan ấy. Dễ dàng hơn nhiều khi gác lại những ước mơ và từ bỏ nỗ lực hiện thực hóa lý tưởng mỗi ngày.

Tuy nhiên, có những nhà giao dịch không thể từ bỏ khát vọng của mình. Giống như loài bướm đêm bị thu hút bởi ánh sáng xa xăm, họ vẫn theo đuổi nó dù đôi khi bị thiêu cháy. Với những tâm hồn cao quý ấy, tôi xin dành tặng cuốn sách này.

Khi tôi làm việc với các nhà giao dịch và quản lý danh mục đầu tư tại các quỹ đầu cơ, công ty giao dịch độc quyền và ngân hàng đầu tư, tôi không dạy họ cách giao dịch. Phần lớn trong số họ sử dụng các chiến lược khác tôi và hiểu rõ thị trường của họ hơn tôi bao giờ hết. Thay vào đó, tôi tìm ra điểm mạnh của họ. Tôi học cách họ giao dịch hiệu quả và giúp họ xây dựng sự nghiệp từ chính những gì họ đã làm tốt. Giống như cá không thể nhận thức được nước vì chúng đã sống trong đó từ khi sinh ra, chúng ta thường không nhìn ra được những tài sản cá nhân của mình. Mỗi người trong chúng ta là một sự kết hợp độc đáo giữa kỹ năng, tài năng, điểm mạnh, xung đột nội tâm và điểm yếu. Nhưng cũng giống như một doanh nghiệp mới phải tận dụng điểm mạnh của người sáng lập, sự nghiệp giao dịch cũng phụ thuộc vào tài sản—cả về mặt cá nhân lẫn tài chính—của nhà giao dịch. Với vai trò huấn luyện viên, công việc của tôi là giúp họ bước ra khỏi “môi trường nước” tâm lý của mình và nhận ra những tài sản quý giá đã luôn ở xung quanh họ—những tài sản có thể mang lại lợi ích suốt đời.

Chưa bao giờ việc tự huấn luyện lại quan trọng đối với nhà giao dịch như hiện tại. Khi tôi viết những dòng này, chúng ta đang chứng kiến mức độ biến động thị trường chưa từng thấy kể từ sau Thế chiến thứ hai. Biến động giá mang lại cơ hội nhưng cũng đi kèm rủi ro. Những nhà giao dịch không thể lùi lại một bước, nhận diện diễn biến thị trường và điều chỉnh chiến lược đã chịu tổn thất đáng kể. Ngược lại, những ai biết tận dụng cuộc khủng hoảng để thoát khỏi “vùng nước giao dịch”, giảm thiểu rủi ro và tìm kiếm cơ hội mới chính là những người sẵn sàng gặt hái những phần thưởng sự nghiệp.

Cuốn sách bạn đang đọc được viết để đồng hành cùng bạn trên hành trình giao dịch này. Nó được tổ chức thành 101 bài học. Mỗi bài học xác định một thách thức và đưa ra một bài tập cụ thể giúp bạn tiến bộ trong việc đối mặt với thách thức đó. Những bài học này được thiết kế như những bài suy ngẫm để bắt đầu ngày giao dịch của bạn—những lời huấn luyện giúp bạn phát huy phiên bản tốt nhất của chính mình. Theo thời gian, khi bạn đọc và thực hành những bài học này, những lời khuyên huấn luyện sẽ trở thành tiếng nói nội tâm của bạn. Bạn bắt đầu bằng cách nhập vai vào những lý tưởng của cuốn sách và cuối cùng, bạn sống theo chúng, biến chúng thành của riêng mình. Bạn trở thành nhà tâm lý giao dịch của chính mình.

Nếu mỗi ngày bạn đọc một đoạn ngắn và gieo những ý tưởng đúng đắn vào tâm trí, điều đó giúp bạn ưu tiên hóa mục tiêu trong cuộc sống và trading. Và nếu điều đó giúp bạn tránh đi một giao dịch tệ mỗi tuần và không bỏ lỡ một giao dịch tốt mà lẽ ra bạn đã bỏ qua—hãy nghĩ xem điều đó sẽ mang lại lợi ích cá nhân và tài chính lớn đến mức nào. Nhưng cũng giống như viên thuốc không thể phát huy tác dụng khi vẫn còn trong lọ, không ai có thể học được từ một cuốn sách chưa được mở ra. Bước đầu tiên để trở thành nhà tâm lý giao dịch của chính mình là dành thời gian cho việc tự huấn luyện—mỗi ngày, mỗi tuần—bởi vì đó là cách các thói quen được hình thành. Một vĩ nhân chỉ đơn giản là người đã biến việc phát triển bản thân thành một thói quen.

Và kia, chúng đang nhìn bạn từ kệ sách bên kia căn phòng—những lý tưởng, tất cả những điều bạn từng muốn làm trong cuộc đời. Bạn nhìn về phía kệ sách với ánh mắt khao khát, nhưng bạn không thể chạm tới chúng khi vẫn còn ngồi thoải mái trên chiếc ghế của mình. Nhưng bạn đang cầm trên tay một cuốn sách. Có lẽ cuốn sách này sẽ khiến chiếc ghế của bạn trở nên bớt thoải mái hơn một chút, và khiến kệ sách ấy gần bạn hơn một chút.

Bạn lật sang trang... Bước tiếp theo là của bạn.


"Thành công không nằm ở việc không bao giờ mắc sai lầm, mà ở việc không mắc lại cùng một sai lầm lần thứ hai."— George Bernard Shaw

Những quá trình cốt lõi của việc tự huấn luyện là gì? Chúng ta có thể thực hiện những bước cụ thể nào để thay đổi cách giao dịch nhằm cải thiện hiệu suất? Đây là một số chủ đề mà chúng ta sẽ đề cập trong chương này.

Phần lớn nội dung của chương này xuất phát từ các nghiên cứu trong vài thập kỷ qua, qua đó làm sáng tỏ những yếu tố hiệu quả chung trong tất cả các phương pháp tư vấn và trị liệu. Một phát hiện thú vị từ nghiên cứu này là tất cả các phương pháp tư vấn chính đều hiệu quả hơn so với không có tư vấn nào cả, nhưng không có phương pháp nào cho thấy kết quả vượt trội một cách nhất quán trên nhiều nhóm người và vấn đề khác nhau. Không chỉ các phương pháp hỗ trợ chính dường như có hiệu quả tương đương, mà chúng còn có hiệu quả vì nhiều lý do giống nhau. Những lý do đó nắm bắt bản chất của sự thay đổi—và cũng là yếu tố có thể thúc đẩy nỗ lực trở thành huấn luyện viên giao dịch của chính chúng ta.





Một trong những yếu tố quan trọng của liệu pháp tâm lý ngắn hạn là tạo ra một trọng tâm cụ thể để thay đổi. Một trong những lý do khiến các phương pháp trị liệu truyền thống mất quá nhiều thời gian để thực hiện—bao gồm cả nhiều năm phân tâm học—là vì chúng cố gắng thay đổi toàn bộ tính cách con người.

Sự hiểu biết của chúng ta về các đặc điểm tính cách và các yếu tố sinh học, di truyền của chúng giúp chúng ta đặt ra mục tiêu khiêm tốn hơn. Không có hình thức huấn luyện hay tư vấn nào có thể tái cấu trúc tính cách của một người—và cũng không nên làm như vậy.

Mục tiêu của huấn luyện là giúp mọi người khắc phục điểm yếu và phát huy điểm mạnh để họ có thể thể hiện tính cách và kỹ năng cơ bản của mình theo cách mang tính xây dựng và thành công nhất có thể.

Bạn không thể thay đổi tính cách của mình, nhưng bạn có thể thay đổi cách nó được thể hiện.

Nhấn để mở rộng...

Nhiều người tự nhận là huấn luyện viên không có đào tạo chính quy về tâm lý học và đặc biệt thiếu kinh nghiệm cũng như nền tảng của các chuyên gia được cấp phép trong lĩnh vực hỗ trợ tâm lý. Họ thu thập một loạt các phương pháp tự giúp đỡ (self-help) và cố gắng áp dụng chung cho mọi vấn đề. Kết quả là họ đưa ra một tập hợp các giải pháp "đóng hộp" cho mọi tình huống, điều này có thể dẫn đến hậu quả tồi tệ. Các mô hình hành vi cản trở trading thường nằm ngoài phạm vi của những phương pháp tự giúp đỡ thông thường.

Gần đây, tôi gặp một nhà giao dịch thành công tại một hội thảo. Cô ấy đang có một năm giao dịch kém hiệu quả và thậm chí còn cân nhắc việc "giải nghệ". Cô than phiền về việc mất đi sự nhiệt huyết và hứng thú với trading, đồng thời gặp vấn đề tăng cân và có nhiều cảm xúc tiêu cực về bản thân hơn. Cô đã tìm đến ba huấn luyện viên và nhà trị liệu trước đó nhưng không đạt được kết quả.

Sau một cuộc trò chuyện ngắn, tôi có đủ thông tin để gợi ý cô ấy làm xét nghiệm máu tổng quát tại bác sĩ gia đình. Khi thực hiện, kết quả cho thấy cô có mức hormone tuyến giáp thấp. Khi được bổ sung hormone phù hợp, tâm trạng và năng lượng của cô được cải thiện, khả năng tập trung tăng lên, và cô tiếp tục sự nghiệp giao dịch thành công của mình.

Bao nhiêu nhà giao dịch đã đánh mất sự nghiệp chỉ vì họ không bao giờ hiểu được các mô hình sâu xa gây ra vấn đề của mình? Bạn có thể tự hỏi: "Làm sao tôi, một nhà giao dịch không có nhiều kiến thức về tâm lý học ứng dụng, có thể hy vọng nhận ra những mô hình khó phát hiện như mức hormone thấp? Nếu ngay cả những huấn luyện viên và nhà tư vấn có kinh nghiệm còn bỏ lỡ những mô hình này, thì tôi làm sao có thể phát hiện ra chúng?"



Trớ trêu thay, tôi nghĩ rằng bạn có lợi thế hơn hầu hết các huấn luyện viên thương mại trong việc xác định và hành động dựa trên các mô hình bất thường cản trở việc giao dịch hiệu quả. Tôi có thể dễ dàng đưa ra gợi ý cho nữ trader kia vì tôi không tìm kiếm khách hàng. Cô ấy không trả tiền cho tôi và tôi cũng không có lợi ích gì khi đưa ra gợi ý này hay gợi ý khác.

(Lưu ý: Tôi chỉ cung cấp dịch vụ huấn luyện cho một nhóm hạn chế gồm các công ty giao dịch chuyên nghiệp, quỹ đầu cơ và ngân hàng đầu tư; tôi không nhận các nhà giao dịch cá nhân làm khách hàng.)

Ngược lại, hầu hết các huấn luyện viên tập trung vào nhà giao dịch cá nhân luôn cần liên tục tìm kiếm khách hàng. Không có lợi ích gì cho họ khi đề xuất một giải pháp (chẳng hạn như xét nghiệm máu và điều trị tuyến giáp) mà không dẫn đến các dịch vụ bổ sung và các khoản phí tiếp theo. Kết quả là, họ tập trung vào những giải pháp mà họ có thể cung cấp (tức là những thứ sẽ mang lại thêm thu nhập cho họ). Như Maslow từng nhận xét: "Khi bạn chỉ có một cái búa, bạn có xu hướng coi mọi thứ như một cái đinh."

Với vai trò là huấn luyện viên giao dịch của chính mình, bạn không gặp phải những xung đột lợi ích như vậy. Bạn có thể tự học cách nhận diện các mô hình và tự chẩn đoán các vấn đề của mình. Tôi nghĩ bạn sẽ cảm thấy hài lòng khi nhận ra rằng mình có thể tự giải quyết những thách thức của bản thân một cách dễ dàng hơn khi nắm vững một số kỹ thuật cơ bản.

Khi bạn học cách tự huấn luyện bản thân, bạn có được kỹ năng để dẫn dắt sự phát triển của chính mình suốt đời.

Nhấn để mở rộng...

Vậy hãy cùng xem cách bạn có thể trở thành chuyên gia trong việc nhận diện các mô hình của chính mình, dựa trên nhật ký giao dịch đã được đề cập trong bài học trước. Khi xem xét lại các mục nhật ký, bạn cần chia chúng thành hai nhóm:

• Nhóm đầu tiên mô tả những giao dịch thành công nhất của bạn.
• Nhóm thứ hai ghi lại những lúc bạn giao dịch tệ nhất.

Nhóm đầu tiên sẽ tiết lộ cái gọi là mô hình giải pháp, trong khi nhóm thứ hai giúp bạn nhận ra mô hình vấn đề. Nhiều khi, sự khác biệt giữa hai mô hình này có thể chỉ ra những hành động thực tế mà bạn có thể thực hiện để cải thiện hiệu suất của mình.

Ví dụ, bạn có thể nhận thấy rằng khi giao dịch thành công, bạn kiên nhẫn hơn trong việc vào lệnh và thực hiện ít giao dịch hơn, với khối lượng nhỏ hơn. Ngược lại, khi giao dịch kém hiệu quả, bạn lại vào lệnh nhiều hơn và với khối lượng lớn nhất có thể.

Việc so sánh giữa những lúc giao dịch tốt nhất và tệ nhất cũng giúp bạn nhận ra cách mình đối phó với các thử thách của thị trường. Bạn có thể nhận thấy rằng khi giao dịch tốt, bạn có xu hướng tập trung vào vấn đề. Ngược lại, khi kém thành công hơn, bạn có thể vào lệnh trong trạng thái bối rối hoặc thất vọng, mà không chờ đợi một cơ hội rõ ràng.

Chìa khóa là tìm kiếm các mô hình lặp lại, chứ không chỉ các trường hợp riêng lẻ của giao dịch tốt hay tệ.

• Đối với mỗi ngày giao dịch tốt, bạn có thể ghi lại một số điều bạn đã làm đúng và sau đó xem xét xem những điều đó có xuất hiện lặp lại qua từng ngày hay không.
• Tương tự, khi xem xét những ngày giao dịch kém, bạn sẽ viết ra những sai lầm chính mà mình mắc phải và quan sát xem lỗi nào thường xuyên lặp lại.

Điểm mạnh trong trading của bạn có thể được tìm thấy trong những mô hình lặp lại giữa các giao dịch thành công.

Nhấn để mở rộng...

Nếu bạn không tìm thấy các mô hình nổi bật, có thể bạn cần theo dõi giao dịch trong thời gian dài hơn để thu thập đủ mẫu dữ liệu về những ngày giao dịch tốt và tệ. Bạn cần tìm những yếu tố chung rõ ràng nhất; đừng quá vội vã suy diễn những chi tiết nhỏ. Những điều tốt nhất để cải thiện chính là những điều nổi bật nhất—những thứ “đập ngay vào mắt” bạn.


Ví dụ, khi tôi thực hiện công việc nhận diện mô hình và so sánh giữa những lần giao dịch tốt nhất và tệ nhất, tôi nhận thấy sự khác biệt rõ rệt ở ba yếu tố:

1. Kích thước vị thế – Các lệnh có kích thước ban đầu không quá lớn cũng không quá nhỏ thường mang lại hiệu suất tốt nhất.
2. Thời điểm vào lệnh – Những vị thế mở quá sớm vào buổi sáng hoặc quá muộn vào buổi chiều có hiệu suất kém hơn so với những lệnh được thực hiện sau khi thị trường ổn định trong vài phút đầu tiên.
3. Thời gian nắm giữ lệnh – Tôi giao dịch tốt hơn khi giữ lệnh trong thời gian ngắn, với mục tiêu lợi nhuận và cắt lỗ rõ ràng.

Tôi cũng nhận thấy rằng mình giao dịch tốt nhất khi có một bức tranh dài hạn rõ ràng về thị trường để làm cơ sở cho các quyết định giao dịch ngắn hạn. Ngược lại, những giao dịch tệ nhất của tôi xảy ra khi tôi giữ vững quan điểm quá cứng nhắc ngay từ đầu phiên mà không điều chỉnh theo diễn biến thị trường trong ngày, dẫn đến việc liên tục giao dịch ngược xu hướng.

Hãy chú ý cách mỗi mô hình này giúp nhà giao dịch tập trung vào cần thay đổi điều gì, đây là bước đầu tiên để quyết định làm thế nào để thay đổi. Nhiều khi, các nhà giao dịch không thể thay đổi vì họ không biết rõ mình cần thay đổi điều gì. Họ dựa vào những khái niệm chung chung như "Tôi cần phải kỷ luật hơn", thay vì xác định những hành vi cụ thể cần cải thiện.

Bằng cách so sánh chi tiết giữa những giao dịch tốt nhất và tệ nhất của mình, bạn có thể xác định trọng tâm cho việc tự huấn luyện và hướng năng lượng của mình vào những điều mang tính xây dựng nhất. Khi bạn hiểu được các mô hình—cả những mô hình mang lại thành công lẫn thất bại—bạn đã đi được một nửa chặng đường trong việc tạo ra thay đổi lâu dài.



Dưới đây là một số loại mô hình quan trọng mà bạn cần đặc biệt chú ý khi xem xét lại nhật ký giao dịch của mình:

• Mô hình cảm xúc – Sự khác biệt rõ ràng về cảm xúc của bạn khi giao dịch tốt và khi giao dịch tệ, đặc biệt là trước và trong quá trình giao dịch.
• Mô hình hành vi – Những khác biệt đáng chú ý trong cách bạn chuẩn bị giao dịch và quản lý lệnh trong những thời điểm giao dịch tốt nhất và tệ nhất.
• Mô hình tư duy – Sự khác biệt có ý nghĩa trong quá trình suy nghĩ và mức độ tập trung của bạn trong và sau những giao dịch tốt nhất và tệ nhất.
• Mô hình thể chất – Sự khác biệt về trạng thái cơ thể của bạn—mức năng lượng, căng thẳng cơ thể, sự thư giãn và tư thế—khi bạn giao dịch tốt và khi bạn giao dịch kém.
• Mô hình giao dịch – Sự khác biệt về kích thước lệnh, thời điểm giao dịch trong ngày, cách vào và thoát lệnh, cũng như loại tài sản bạn giao dịch giữa những lần giao dịch tốt và tệ.

Bài tập và gợi ý thực hành: Nhiều khi, bạn sẽ nhận thấy hơn một loại mô hình xuất hiện cùng lúc, và chúng thường có mối liên kết với nhau. Ví dụ, mô hình tư duy của bạn có thể dẫn đến mô hình cảm xúc cụ thể, và từ đó ảnh hưởng đến mô hình giao dịch.

Hãy nghĩ về các mô hình này như một chuỗi liên kết—một dạng hiệu ứng domino tích cực hoặc tiêu cực, chứ không phải những yếu tố tách biệt. Một huấn luyện viên xuất sắc không chỉ nhận ra các mô hình, mà còn phát hiện ra mô hình của các mô hình.

Dưới đây là một số mô hình phổ biến mà các nhà giao dịch thường gặp phải:

• Vào lệnh bốc đồng, tức giận sau khi thua lỗ.
• Trở nên sợ rủi ro và bỏ lỡ cơ hội giao dịch tốt sau một giai đoạn thua lỗ.
• Tự tin thái quá sau một chuỗi giao dịch thắng, dẫn đến thực hiện các lệnh có chất lượng kém hoặc ngoài kế hoạch.
• Lo lắng về hiệu suất giao dịch và cắt lệnh thắng quá sớm.
• Vào lệnh với khối lượng quá lớn để gỡ lại khoản lỗ trước đó.
• Phớt lờ mức cắt lỗ để tránh chịu lỗ.
• Chỉ tập trung cải thiện giao dịch khi đang thua lỗ, nhưng lơ là khi đang kiếm được tiền.
• Bị cuốn theo hành động giá từng phút thay vì chủ động quản lý lệnh, chuẩn bị giao dịch tiếp theo hoặc quản lý danh mục đầu tư.
• Trách móc bản thân sau những lần thua lỗ và mất động lực giao dịch.
• Giao dịch vì cảm giác hứng thú và hành động, thay vì mục tiêu kiếm tiền.
• Vào lệnh chỉ vì sợ bỏ lỡ một biến động thị trường.

Bạn có nhận ra mình mắc phải mô hình nào trong số này không?

Nhấn để mở rộng...

Anh/chị nào muốn theo dõi series này thì bình luận "Tôi quan tâm" ở bên dưới để em tag vào các bài viết tiếp theo của series nha!

Đừng quên THẢ TIM, SHARE VÀ COMMENT để ủng hộ mình nhiều hơn nữa nhé!! Nice day cả nhà