Chỉ một sơ suất với private key, toàn bộ gia tài tiền số có thể bay màu

Trong thế giới tiền mã hóa như Bitcoin, Ethereum, người dùng thường nghe nhắc đến cụm từ “Private Key”, hay khóa riêng tư. Nghe thì có vẻ kỹ thuật và khó hiểu, nhưng thực chất, bạn có thể hình dung private key giống như chiếc chìa khóa két sắt: Chỉ có bạn giữ nó, và nếu để rơi vào tay kẻ khác, toàn bộ tài sản bên trong sẽ mất trắng.

Private Key là gì?

Theo Binance Academy, private key là một đoạn mã mật mã (chuỗi số và ký tự) được tạo ra cùng lúc với địa chỉ ví tiền mã hóa. Trong khi địa chỉ ví (public address) giống như số tài khoản ngân hàng, có thể chia sẻ công khai để người khác gửi tiền cho mình, thì private key lại giống như mật khẩu Internet Banking.
Khi bạn muốn chuyển Bitcoin từ ví A sang ví B, mạng lưới blockchain sẽ yêu cầu bạn xác minh rằng bạn là chủ thực sự của ví A. Lúc này, private key chính là công cụ để tạo chữ ký số, xác thực giao dịch. Không có private key, bạn không thể thực hiện giao dịch; còn nếu hacker có được private key, họ có thể thay bạn thực hiện bất kỳ giao dịch nào.

Vì sao private key quan trọng đến vậy?

Khác với hệ thống ngân hàng truyền thống, nơi bạn có thể báo mất thẻ và xin cấp lại, thế giới blockchain hoạt động phi tập trung, không có “tổng đài chăm sóc khách hàng” nào để hỗ trợ.


Theo CoinTelegraph, nếu bạn làm mất private key, đồng nghĩa với việc mất vĩnh viễn quyền truy cập vào số coin của mình. Ngược lại, nếu để lộ private key, hacker có thể chuyển hết tiền trong ví mà không có cách nào lấy lại.

Năm 2021, một lập trình viên Đức tên là Stefan Thomas gây chú ý khi thừa nhận rằng ông quên mật khẩu để mở ví chứa hơn 7.000 Bitcoin, trị giá hàng trăm triệu USD. Do private key đã mất, số tài sản này mãi mãi “bị khóa” trên blockchain. Đây không phải trường hợp cá biệt; nhiều người đã trở thành “triệu phú trên giấy” chỉ vì làm mất hoặc quên private key.

Một trường hợp khác thường được nhắc đến là James Howells, một kỹ sư IT sống tại Anh. Năm 2013, ông vô tình vứt chiếc ổ cứng chứa private key của ví chứa 8.000 Bitcoin. Howells đã nhiều lần xin phép chính quyền địa phương để đào bới bãi rác ở thành phố nhằm tìm lại ổ cứng, song nỗ lực này bất thành.
Trên thực tế, người dùng có nhiều cách để cất giữ private key, và mỗi cách có ưu nhược điểm riêng. Trong đó, phổ biến là sử dụng ví nóng (hot wallet) - ứng dụng hoặc ví trực tuyến trên sàn giao dịch, tiện lợi nhưng dễ bị hacker tấn công. Trong khi đó, ví lạnh (cold wallet) như ví phần cứng hoặc ví giấy lại an toàn hơn vì tách biệt khỏi Internet, khó bị xâm nhập từ xa.

Theo khuyến nghị từ Ledger, hãng sản xuất ví cứng nổi tiếng, người dùng nên ghi private key ra giấy, cất nơi an toàn, tránh chụp ảnh lưu trên điện thoại hay máy tính. Công ty an ninh mạng Bitdefender cũng cảnh báo: “Chỉ một email lừa đảo giả mạo cũng có thể khiến bạn vô tình tiết lộ khóa riêng tư cho kẻ xấu”.