Chuyện hiếm thấy ở Mỹ: Một công ty có thể vay nợ với lãi suất thấp hơn cả chính phủ

Tuần trước, hai lô trái phiếu có xếp hạng AAA của Microsoft đã được giao dịch với lợi suất thấp hơn trái phiếu kho bạc Mỹ cùng kỳ hạn.

Nghịch lý trên thị trường trái phiếu​

Khi các nhà đầu tư sẵn sàng cho doanh nghiệp vay nợ với lãi suất thấp hơn cho chính phủ vay, thông thường điều đó có nghĩa là đất nước đang đối mặt với khủng hoảng tài chính và rủi ro chính phủ vỡ nợ đang tăng cao.

Tuần trước, hai lô trái phiếu có xếp hạng AAA của Microsoft đã được giao dịch với lợi suất thấp hơn cả trái phiếu kho bạc Mỹ cùng kỳ hạn. Tuy nhiên, thay vì báo hiệu thảm họa tài chính, hiện tượng này cho thấy nhu cầu dành cho trái phiếu doanh nghiệp đang rất cao.

Việc trái phiếu doanh nghiệp có lợi suất thấp hơn trái phiếu kho bạc cùng kỳ hạn là điều cực kỳ bất thường. Theo lý thuyết, doanh nghiệp có nhiều khả năng vỡ nợ hơn vì chính phủ có thể đánh thuế họ. Trái phiếu doanh nghiệp cũng khó mua đi bán lại hơn, vì vậy chúng cần trả lợi suất cao hơn để bù đắp cho sự bất tiện.

Tuy nhiên, nhu cầu dành cho trái phiếu doanh nghiệp chất lượng hiện nay lớn đến mức lợi suất của chỉ số ICE BofA AAA U.S. Corporate chỉ cao hơn 0,3 điểm % so với trái phiếu kho bạc. Mức chênh lệch này đủ nhỏ để đẩy lợi suất của một số trái phiếu tốt nhất xuống thấp hơn lợi suất của trái phiếu kho bạc.

Ông Mike Riddel, nhà quản lý quỹ trái phiếu tại Fidelity International, bình luận: “Nhà đầu tư đang chấp nhận lợi suất thấp hơn cho những trái phiếu có thanh khoản kém hơn trái phiếu kho bạc”.

Theo ông, trái phiếu của Microsoft và các doanh nghiệp hàng đầu khác lẽ ra phải trả lợi suất cao hơn khoảng 0,15 – 0,2 điểm % so với trái phiếu kho bạc để bù cho rủi ro thanh khoản, chưa kể đến nguy cơ vỡ nợ.

Ba giả thuyết đáng chú ý​

Có một số giả thuyết lý giải nguyên nhân nhà đầu tư sẵn sàng trả giá cao cho trái phiếu của Microsoft hơn trái phiếu kho bạc (giá trái phiếu và lợi suất biến động ngược chiều).

Giả thuyết đầu tiên mà nhiều người có thể nghĩ đến là trái phiếu của Microsoft an toàn hơn. Chúng được xếp hạng AAA, còn Mỹ đã mất mức tín nhiệm cao nhất từ ba hãng xếp hạng lớn.

Microsoft nắm trong tay 95 tỷ USD tiền mặt và chỉ có 40 tỷ USD nợ dài hạn. Công ty này có khả năng sinh lời tốt và mảng kinh doanh trí tuệ nhân tạo (AI) đang được các nhà đầu tư đặt kỳ vọng rất lớn.

Trái lại, chính phủ Mỹ đang nợ công chúng hơn 30.000 tỷ USD và liên tục thâm hụt ngân sách kể từ năm 2001 đến nay.

Song, nếu chính phủ Mỹ gặp rắc rối trong việc huy động vốn, theo lý thuyết Washington có thể tăng thuế để lấy tiền từ Microsoft và những công ty khác. Do đó, giả thuyết này không hợp lý.

Mức thâm hụt ngân sách liên bang lớn đã khiến chính phủ Mỹ phải phát hành lượng trái phiếu kho bạc khổng lồ. Trong khi đó, các doanh nghiệp hàng đầu lại tạo ra được lợi nhuận đáng kể và do đó có ít nhu cầu đi vay hơn.

Kết quả, cung trái phiếu kho bạc tăng còn cung trái phiếu doanh nghiệp lại giảm. Sự kết hợp này đã thu hẹp chênh lệch lợi suất giữa hai loại trái phiếu.

Ông Christian Mueller-Glissmann, trưởng bộ phận nghiên cứu phân bổ tài sản của Goldman Sachs, bình luận: “Tình trạng mất cân bằng giữa cung và cầu trong thị trường trái phiếu doanh nghiệp rất đáng ngại. Nguồn cung quá ít còn dòng tiền muốn đổ vào chúng quá nhiều”.

Khi chênh lệch đã quá nhỏ, chỉ vài yếu tố bất thường cũng có thể khiến lợi suất của một số trái phiếu doanh nghiệp xuống thấp hơn trái phiếu kho bạc.

Tờ Wall Street Journal chỉ ra ba khả năng có thể giải thích cho nghịch lý trên thị trường trái phiếu, bao gồm nhu cầu của các quỹ chỉ số trái phiếu, sức mạnh của quỹ hưu trí và mong muốn có lợi suất ổn định của nhà đầu tư.




Sau thành công của các quỹ chỉ số cổ phiếu, dòng tiền lớn đang chảy vào các quỹ chỉ số trái phiếu. Các quỹ này buộc phải mua toàn bộ trái phiếu có trong chỉ số mà họ theo dõi, đồng nghĩa với việc ngay cả khi lợi suất trái phiếu xuống thấp hơn lợi suất trái phiếu kho bạc cùng kỳ hạn, họ vẫn phải mua chúng.

Trong bối cảnh lãi suất gia tăng, lợi suất đã trở thành tâm điểm chú ý của của thị trường. Với nhà đầu tư, lãi suất 3,67% cố định đến tháng 6/2027 từ một công ty vững chắc như Microsoft hấp dẫn hơn nhiều so với việc nhận lãi 3,69% từ trái phiếu kho bạc sẽ đáo hạn sau vài tháng.

Các quỹ hưu trí và công ty bảo hiểm ngày càng tập trung vào chênh lệch giữa lợi suất trái phiếu doanh nghiệp với hợp đồng hoán đổi lãi suất (interest-rate swaps) - công cụ phòng ngừa biến động lãi suất - thay vì so với trái phiếu kho bạc.

Điều này khiến họ ít chú ý đến việc trái phiếu kho bạc thực ra có lợi suất cao hơn một số trái phiếu doanh nghiệp.