Giục Fed hạ lãi suất 200 bps để Mỹ tiết kiệm 600 tỷ USD: Ý tưởng đầy mạo hiểm của ông Trump

Tổng thống Donald Trump lập luận rằng nếu Fed giảm lãi suất 200 điểm cơ bản, chi phí lãi vay của chính phủ Mỹ sẽ giảm 600 tỷ USD mỗi năm. Đề xuất này cho thấy rõ vấn đề nợ công và chi phí lãi vay đang gây áp lực lớn lên Washington.

Những con số lớn​

Không lâu sau khi nhậm chức tổng thống Mỹ lần thứ hai, ông Donald Trump đã bắt đầu gây áp lực đòi Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang (Fed) Jerome Powell giảm lãi suất. Chủ nhân Nhà Trắng muốn Fed giúp đỡ nền kinh tế vượt qua những tác động tiêu cực mà thuế quan có thể gây ra.

Nhưng trong những ngày gần đây, ông Trump lại muốn Fed giảm lãi suất vì một lý do hoàn toàn khác, đó là giúp chính phủ tiết kiệm chi phí trả lãi vay.

Tại sự kiện tổ chức ở Nhà Trắng vào ngày 12/6, ông Trump tuyên bố: “Tôi muốn ông Powell giảm lãi suất bởi nếu không, chúng ta sẽ phải trả rất nhiều tiền”. Ông lập luận rằng nếu Fed giảm lãi suất 200 điểm cơ bản (bps) thì chính phủ Mỹ có thể tiết kiệm 600 tỷ USD chi phí lãi vay.

Vài giờ trước khi cuộc họp chính sách của Fed kết thúc vào ngày 18/6, ông Trump lặp lại lời kêu gọi trước các phóng viên. Lần này ông đưa ra con số lớn hơn, tuyên bố chỉ cần Fed giảm lãi suất 200 hoặc 250 bps thì Mỹ có thể tiết kiệm từ 600 đến 800 tỷ USD. Ông nhấn mạnh: “Số tiền này rất lớn đấy”.

Dù không rõ ông Trump tính toán như thế nào để ra con số 600 hay 800 tỷ USD, điều chắc chắn là nợ vay và chi phí trả lãi của Mỹ lúc này “rất lớn”.

Khối nợ đáng ngại​

Số liệu từ Bộ Tài chính Mỹ cho thấy nợ công của nước này đã lập kỷ lục mới là 35.460 tỷ USD trong năm 2024, tương đương 123% GDP.

Cùng với đó, chi phí trả lãi vay của Mỹ cũng tăng lên mức đáng ngại. Số liệu Bộ Tài chính Mỹ công bố tuần trước cho thấy trong 8 tháng qua, chính phủ Mỹ phải trả 776 tỷ USD chỉ để trả lãi cho các khoản nợ vay liên bang. Con số này cao hơn 7% so với cùng kỳ năm tài khóa trước đó.



Mỹ nổi tiếng với việc chú trọng vào quốc phòng, nhưng nay chính phủ còn phải dành nhiều nguồn lực hơn cho việc trả lãi vay. Cụ thể, trong giai đoạn tháng 10/2024 - tháng 5/2025, chi phí trả lãi vay của chính phủ đứng ở vị trí thứ ba trong danh sách các khoản chi lớn nhất, còn chi cho quốc phòng chỉ đứng thứ 5.

Chi phí lãi vay lớn của chính phủ phản ánh quy mô khổng lồ của nợ công. Đồng thời, con số này còn chịu tác động từ môi trường lãi suất cao xuất phát từ nỗ lực chống lạm phát của Fed vài năm trước.

Một quan chức cấp cao trong chính quyền ông Trump thừa nhận Mỹ "không thể duy trì lâu dài" các mức thanh toán tiền lãi lớn như vậy.

Trong tháng 5, Moody’s Ratings đã hạ xếp hạng tín nhiệm quốc gia của Mỹ một bậc từ Aaa xuống Aa1. Tổ chức này cho biết chi phí lãi vay gia tăng là một trong những lý do chính khiến họ ra quyết định.

Trong những năm trước đó, hai tổ chức xếp hạng lớn khác là S&P Ratings và Fitch Ratings cũng hạ xếp hạng tín nhiệm Mỹ khỏi mức cao nhất do lo ngại về gánh nặng nợ công và chi phí trả lãi vay của chính phủ.

Nỗi lo đảo nợ​

Sau khi Moody’s hạ xếp hạng tín nhiệm Mỹ, các nhà đầu tư trái phiếu đã nhanh chóng phản ứng bằng cách bán tháo nợ chính phủ. Trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 30 năm có lúc nhảy vọt lên trên 5% vào ngày 19/5, đánh dấu mức cao nhất kể từ tháng 11/2023.

Giá và lợi suất trái phiếu di chuyển ngược nhiều nhau, lợi suất tăng báo hiệu nhu cầu dành cho trái phiếu giảm.

Các nhà đầu tư cũng bất bình vì Nhà Trắng nỗ lực thúc đẩy một siêu dự luật thuế sẽ khiến nhu cầu vay nợ của Mỹ tăng mạnh trong những năm kế tiếp. Văn phòng Ngân sách Quốc hội ước tính nếu dự luật đó được thông qua, chi phí trả nợ vay của Mỹ sẽ tăng thêm 551 tỷ USD trong vòng 10 năm.

Trong những ngày gần đây, lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 30 năm đã giảm nhẹ, nhưng vẫn dao động quanh mức 4,9%.



Trừ khi Washington sớm chấn chỉnh tình hình tài khóa, ngày càng nhiều nhà đầu tư sẽ ngần ngại cho chính phủ Mỹ vay vì sợ rủi ro, kéo lợi suất trái phiếu kho bạc dài hạn lên cao hơn nữa.

Bà Priya Misra, nhà quản lý danh mục tại JP Morgan Asset Management, bình luận: “Cuộc bán tháo của trái phiếu kho bạc là lời nhắc nhở rằng trì hoãn giải quyết vấn đề tài khóa sẽ khiến Mỹ phải trả giá đắt trong tương lai”.

Xét theo tiêu chuẩn lịch sử, lợi suất 5% của trái phiếu kho bạc Mỹ không phải là cao. Chính phủ Mỹ từng chi trả mức lãi cao hơn nhiều mà chưa một lần vỡ nợ. Tuy nhiên, nợ công của Mỹ ngày nay cao hơn trước gấp nhiều lần, do đó chỉ cần lợi suất nhích lên một chút thì gánh nặng trả nợ cũng gia tăng đáng kể.




Điều đáng lo ngại khác là khả năng vay nợ của chính phủ Mỹ có thể không còn linh hoạt như trước. Một số dấu hiệu gần đây cho thấy nhu cầu của nhà đầu tư quốc tế dành cho trái phiếu kho bạc Mỹ và đồng USD đang sụt giảm.

Tờ Fortune cho biết kể từ cuối tháng 3 đến giữa tháng 6, các ngân hàng trung ương và những tổ chức tài chính lớn đã bán ra khoảng 48 tỷ USD trái phiếu kho bạc và các tài sản khác đặt tại Fed chi nhánh New York.

Bà Meghan Swiber và Katie Craig, hai chuyên gia về tín dụng của Bank of America, cho rằng có vẻ như các ngân hàng trung ương và tổ chức tài chính lớn khác như quỹ đầu tư quốc gia đang đa dạng hóa khỏi tài sản tài chính Mỹ.

Nếu các trái chủ tư nhân như ngân hàng và quỹ đầu tư cũng nối gót các ngân hàng trung ương, liệu còn có nhóm nhà đầu tư nào khác đủ tiềm lực để thay thế họ hay không? Khi đó, lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ có thể sẽ phải tăng để thu hút người mua quay trở lại.

Mặt khác, khi chi phí vay của Mỹ gia tăng, nhà đầu tư lại càng có lý do để lo ngại về khả năng trả nợ của siêu cường này, tạo áp lực kéo lợi suất lên cao hơn nữa.

Ý tưởng của ông Trump dễ phản tác dụng​

Tổng thống Trump lo ngại về làn sóng nợ sắp đáo hạn mà Mỹ sẽ phải tái cấp vốn với chi phí cao hơn nhiều so với thời điểm phát hành.

Hồi năm 2020, Mỹ đẩy mạnh hoạt động phát hành trái phiếu kho bạc để tài trợ cho các gói kích thích kinh tế và đa số chúng đã gần ngày đến hạn. Phân tích của Nomura Holdings cho thấy Mỹ có 7.000 tỷ USD nợ sẽ đáo hạn vào cuối năm 2025.

Tuy nhiên, các nhà kinh tế cảnh báo ý tưởng kêu gọi Fed hạ lãi suất để giảm gánh nặng cho chính phủ nhiều khả năng sẽ phản tác dụng.

Nếu giới chức Fed giảm lãi suất khi nền kinh tế không cần chúng thì rất có thể nỗi lo lạm phát sẽ bùng lên. Khi đó, nhu cầu dành cho trái phiếu kho bạc Mỹ sẽ đi xuống, kéo lợi suất lên cao hơn nữa, làm gia tăng chi phí trả nợ vay của chính phủ.

Tệ hơn nữa, ông Michael Feroli, nhà kinh tế cấp cao của JP Morgan Chase, chỉ ra rằng nếu lạm phát thực sự bùng lên trở lại, Fed có thể cần gây ra “một cuộc suy thoái đau đớn” để khống chế giá cả. Điều đó sẽ khiến doanh thu thuế của chính phủ sụt giảm, làm trầm trọng thêm rắc rối tài khóa.