Hết thời “lùa gà” bằng tiền ảo

Những lùm xùm quanh vụ ông Nguyễn Hòa Bình (Shark Bình), Chủ tịch NextTech liên quan dự án tiền số AntEx vẫn chưa dừng lại. Câu chuyện nói trên là một ví dụ điển hình cho rủi ro cao của thị trường tiền ảo, nhất là khi thị trường thiếu sự giám sát, quản lý của Nhà nước.

Điều này cũng lý giải vì sao, Chính phủ quy định chặt chẽ việc phát hành tài sản mã hóa trong Nghị quyết 05/2025/NQ-CP về việc triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam (Nghị quyết 05).

Việc một dự án tiền ảo phát hành, huy động hàng triệu USD từ nhà đầu tư rồi sau đó biến mất không còn quá xa lạ. Tuy nhiên, việc chính những người tham gia dự án tiền ảo đó quay ra tố cáo nhau lừa đảo, thì lại khá hy hữu.

Trong khi thực hư vụ Shark Bình hay cộng sự cũ đứng sau sự sụp đổ của hai dự án phát hành token ANTEX và RAB còn chưa rõ, thì ngày 1/10, tài khoản ẩn danh lại tiếp tục tố cáo Shark Bình đứng sau sự sụp đổ của token VME (Dự án VeriME), thu lợi hàng triệu USD. Thậm chí, tài khoản này còn dọa sẽ tiếp tục “bóc phốt” vào cuối tuần này.

Lùm xùm liên quan đến sự việc trên chưa ngã ngũ, song thực tiễn nhiều năm qua cho thấy, sau khi phát hành coin để huy động hàng triệu USD, các start-up thường nhanh chóng biến mất. Nhà đầu tư thì cay đắng mất tiền, trong khi những người sáng lập lại ôm tiền hưởng lợi sau khi “đánh sập” dự án, đưa token về giá trị bằng 0, mà không bị “sờ gáy”.

Đến nay, các nạn nhân của dự án antEx, Rabbit (RAB), VeriME vẫn chưa lên tiếng. Thế nhưng, vụ việc trên cho thấy, các nạn nhân của tiền ảo không được bảo vệ, bởi thời điểm đó chưa có khung khổ pháp lý. Các cơ quan chức năng, dù vào cuộc, cũng rất khó giải quyết tranh chấp.

Đặt trong bối cảnh hàng loạt dự án tiền ảo lừa đảo đã bị triệt phá, thu về hàng chục ngàn tỷ đồng, càng cho thấy việc siết hoạt động phát hành tiền ảo là cần thiết. Đây cũng là nội dung quan trọng của Nghị quyết 05/NQ-CP.



Theo Nghị quyết, tổ chức phát hành tài sản mã hóa phải là doanh nghiệp Việt Nam. Tài sản mã hóa khi phát hành phải dựa trên tài sản cơ sở là tài sản thực, không bao gồm tài sản là chứng khoán hoặc tiền pháp định. Nghị quyết quy định, tài sản mã hóa chỉ được chào bán, phát hành cho nhà đầu tư nước ngoài. Việc giao dịch tài sản mã hóa giữa các nhà đầu tư nước ngoài chỉ được thực hiện thông qua tổ chức dịch vụ tài sản mã hóa được Bộ Tài chính cấp phép và phải được thực hiện bằng tiền Việt (VND).

Những quy định trên sẽ ngăn chặn được tình trạng “lùa gà” qua phát hành tiền ảo nhắm vào nhà đầu tư Việt. Với các điều kiện phát hành và chào bán tài sản mã hóa khắt khe như trên, các start-up sẽ không còn dễ dàng phát hành coin để gọi vốn ở thị trường trong nước như trước. Ngoài ra, quy định phát hành tài sản mã hóa phải gắn với tài sản thực cũng tạo thêm một lớp bảo đảm để bảo vệ tốt hơn quyền lợi nhà đầu tư.

Câu chuyện Shark Bình - AntEx một lần nữa cảnh báo cho nhà đầu tư về mức độ rủi ro cao của tài sản mã hóa nói chung, cũng như tiền ảo nói riêng. Đặc biệt, nhà đầu tư rất dễ sập bẫy nếu đầu tư chỉ vì người nổi tiếng đứng sau.

Việc TRUMP coin mất giá tới 85% giá trị từ khi phát hành đến nay (đầu năm 2025) là một ví dụ điển hình khác.

Dù Việt Nam đã hợp pháp tài sản mã hóa, đã chuẩn bị cho sự ra đời của một số sàn giao dịch tài sản mã hóa, song để đầu tư vào kênh này, nhà đầu tư cần phải nâng cao trình độ hiểu biết và phải biết quản trị rủi ro, nếu không sẽ dễ dàng trắng tay. Ngoài ra, tuy Nghị quyết 05 đã được ban hành, song cần phải chờ thêm các văn bản hướng dẫn cụ thể.

Thực tế cho thấy, theo quy định, dù doanh nghiệp trong nước chỉ được chào bán tài sản mã hóa cho nhà đầu tư nước ngoài, song nếu các tài sản này được giao dịch thứ cấp cho nhà đầu tư trong nước, thì cần có giải pháp ngăn chặn các vấn đề như xả token, thao túng giá token… tương tự việc ngăn chặn thao túng giá cổ phiếu trên thị trường chứng khoán. Đặc biệt, khi thị trường tài sản mã hóa phát triển, thì hành lang pháp lý cần hoàn thiện hơn nữa, thậm chí phải ban hành luật riêng cho thị trường này để bảo vệ nhà đầu tư khỏi các dự án kém chất lượng, đồng thời tăng ràng buộc trách nhiệm với những người sáng lập và người quảng bá.