Học phân tích thị trường từ Stockcharts (Bài 177): Đường cong lợi suất (phần ii)

Tóm tắt bài trước:

• Đường cong lợi suất là một biểu đồ thể hiện lợi suất trên các trái phiếu có kỳ hạn khác nhau. Ví dụ phổ biến nhất là Đường cong lợi suất Trái phiếu Chính phủ, nhưng có nhiều loại đường cong lợi suất cho các loại trái phiếu khác, chẳng hạn như trái phiếu công ty, trái phiếu lợi suất cao, v.v.
• Nói đơn giản, đường cong lợi suất chỉ là 1 đường nối các mức lợi suất của các trái phiếu có kỳ hạn khác nhau. Ví dụ, đường cong lợi suất được hình thành khi chúng ta nối các điểm thể hiện lợi suất của trái phiếu chính phủ Hoa Kỳ với kỳ hạn 3 tháng, 2 năm, 5 năm, 7 năm và 10 năm. Đường cong lợi suất Trái phiếu Chính phủ thường được gọi là đường cong lợi suất chuẩn.
• Trục tung (trục đứng) của biểu đồ đường cong lợi suất cho biết lợi suất, trong khi trục hoành hiển thị thời gian đáo hạn của trái phiếu (thường được chuyển đổi thành tháng để có được tỷ lệ thích hợp trên biểu đồ).
• Mặc dù đường cong lợi suất có thể được xây dựng bằng cách sử dụng dữ liệu của tất cả các kỳ hạn, nhưng việc có quá nhiều lợi suất ngắn hạn trên 1 đường cong thường không mang lại nhiều giá trị. Chúng ta chỉ cần 1 đường cong tương đối là được nên biểu đồ đường cong lợi suất sẽ bỏ qua một số lợi suất ngắn hạn. Đường cong lợi suất mà chúng ta nên, và thường sử dụng sẽ bao gồm mức lợi suất của các kỳ hạn: 3 tháng, 2 năm, 5 năm, 7 năm, 10 năm, 20 năm và 30 năm.

Diễn giải đường cong lợi suất:

Nói chung, đường cong lợi suất phản ánh cách các nhà đầu tư nghĩ về rủi ro. Trong một tình huống bình thường, người ta sẽ mong đợi nhận được một khoản bồi thường cao hơn (lợi tức) cho các kỳ hạn dài hơn. Khi bạn cho chính phủ vay tiền trong 20 hoặc 30 năm, bạn sẽ nhận được một khoản tiền bồi thường cao hơn so với khi bạn chỉ cho vay một vài tháng hoặc một năm. (Đơn giản là vì Chính phủ đã chiếm dụng vốn của anh em thì họ phải trả lãi, cái này cũng như anh em đi gửi tiền ngân hàng, lãi gửi các kỳ hạn cao hơn sẽ được nhiều tiền hơn)

Đường cong lợi suất phản ánh lợi suất cho các kỳ hạn khác nhau một cách rất trực quan. Hình dạng của đường cong lợi suất, cũng như sự thay đổi của hình dạng đó theo thời gian, có thể giúp các chúng ta xác định được môi trường kinh tế hiện tại và báo hiệu những thay đổi trong môi trường kinh tế.

Hình dạng đường cong lợi suất:

Về cơ bản, có ba hình dạng mà một đường cong lợi suất có thể có. Đường cong bình thường có lãi suất ngắn hạn thấp hơn lãi suất dài hạn; Đường cong đảo ngược khi lãi suất ngắn hạn cao hơn lãi suất dài hạn; và Đường cong phẳng có lãi suất ngắn hạn và dài hạn gần như bằng nhau. Cái này thì quá rõ ràng, anh em cứ thử vẽ vài ba chấm trên biểu đồ là thấy được ngay.

Đường cong bình thường

Trong một đường cong lợi suất bình thường, lợi suất trên các kỳ hạn ngắn thấp hơn so với các kỳ hạn cao, đường cong lợi suất cong dần lên, với tốc độ gia tăng lợi suất sẽ giảm dần (Anh em để ý đây là vận tốc nhé, đường cong sẽ ít dốc hơn ở cuối - xem hình bên dưới). Nói chung thì trong 1 trạng thái bình thường, anh em ăn ngủ bình thường, không nợ nần thì suy nghĩ nó sẽ đơn giản hơn, đó là thời gian đáo hạn càng ngắn, chúng ta càng ít rủi ro và do đó, lợi suất (phần bù) thấp hơn so với trái phiếu có thời hạn dài hơn, chính vì thế nó sinh ra cái đường cong này.

Đường cong lợi suất có hình dạng bình thường thường được nhìn thấy trong một môi trường kinh tế đang tăng trưởng bình thường và không có thay đổi về lạm phát hoặc tín dụng khả dụng.


Biểu đồ trên cho thấy đường cong lợi suất vào ngày 12 tháng 3 năm 2010, khi nền kinh tế bắt đầu phục hồi sau cuộc Đại suy thoái. Đường cong này khá dốc, thường xuất hiện sớm trong giai đoạn phục hồi. Biểu đồ S&P 500 bên phải cho thấy thị trường chứng khoán bắt đầu phục hồi từ mức đáy của năm trước đó.