g1nt4ma
Active Member
- 5,621
- 12,534
Tại sao hầu hết các trader thổi bay tài khỏan trước khi thực sự hiểu vấn đề.
Tâm lý giao dịch là một trong những chủ đề nghe có vẻ không quan trọng cho đến khi nó gây chuyện, giống như khi bạn phải thay cái lốp đã mòn hoặc khi đang tắc đường thì đứa con 3 tuổi của bạn gào lên “không, bố ơi, con cần đi vệ sinh ngay bây giờ” Bạn nghĩ vấn đề này sẽ không bao giờ xuất hiện, hoặc nó không ảnh hưởng đến bạn, hoặc bạn sẽ giải quyết nó trước khi nó trở thành vấn đề. Tuy nhiên, thường thì nó sẽ xảy ra vào lúc khó lường, khó chịu nhất, lúc đó thì mọi chuyện sẽ đi từ tệ sang rất tệ, cực kỳ tệ. Đó là khi con gái bạn nó đòi ị luôn trên xe, và tình hình sẽ hoàn toàn khác khi đứa trẻ thực sự mất kiểm soát.
Về góc độ học thuật, tâm lý của trader, là điều không tránh khỏi, trader phải làm quen với nó để tiến gần đến mục tiêu giao dịch thành công trên thị trường, bởi vì trader càng tiền gần đến sự nhất quán thì càng hiểu rõ được sự thật rằng kẻ thù lớn nhất không phải là những người ở bên kia giao dịch. Nói rộng hơn – giống như mọi khía cạnh khác của cuộc sống – kẻ thù lớn nhất của một người là người chúng ta thường thấy trong gương vào mỗi buổi sáng. Nhưng thật đáng tiếc, hầu hết các trader, gồm cả bản thân tôi, không bao giời nhận ra vấn đề này cho đến khi nó thổi bay tài khoản của tôi. “Wow”, họ nói. “Tôi không nghĩ rằng nó lại xảy ra với tôi”. Trader dày dặn kinh nghiệm gọi điều này là học phí. Vấn đề tâm lý đầu tiên mà trader phải đối mặt là ngăn mình khỏi cơn nghiện giao dịch.
Khi mọi người nghe các trader nói về nghiện, họ thường nghĩ về cờ bạc, về việc nghiện vào lệnh, sự hồi hộp khi trader vào lệnh và hy vọng nó đi đúng hướng rồi mang về cả núi tiền. Và điều này có vẻ không đáng gì khi so với phải đúng, hoặc tệ hơn là không bị sai. Nó lái hành vi của con người đi đến vương quốc của sự vô lý. Lấy một ví dụ, thiết lập một giao dịch sẽ kiếm được tiền miễn là thị trường không gặp sự cố qua đêm là kỳ vọng hợp lý, điểm dừng lỗ đã có, rủi ro đã được tính trước. Nhưng vào buổi sáng ngày 17 tháng 1 năm 1995, động đất xảy ra ở Nhật, làm cho thị trường chứng khoán lao dốc như máy bay rơi. Một trader đã thấy điều này và bắt đầu nhồi gấp đôi, rồi gấp ba để trung bình giá. Khi thị trường thất bại trong việc bật lên, Nick Leeson, chốt cửa, để lại tờ giấy “Tôi xin lỗi”. Giao dịch này làm thua lỗ 1,3 tỉ USD và làm phá sản ngân hàng Barings. Mặc dù đây là một ví dụ đặc biệt, nhưng nó xảy ra mỗi ngày trên khắp thế giới với rất nhiều tài khoản nhỏ hơn. Có thể là 5,000$ không thể so sánh với 1,3 tỉ, nhưng nếu đó là toàn bộ số vốn để giao dịch của bạn, mất số tiền đó thì cũng chẳng khác gì mất 1,3 tỉ USD. Ok, mức độ tàn phá thì khác nhau nhưng hậu quả thì chắc bạn cũng hiểu rồi.
Trong rất nhiều khía cạnh của cuộc sống liên quan đến sự nghiệp của một người, nghiện việc luôn cho mình đúng là một loại sức mạnh. Nó thúc đẩy chúng ta làm việc chăm chỉ hơn để đạt được mục tiêu và để chứng minh cho bản thân và người khác rằng chúng ta có thể hoàn thành những mục tiêu đó. Nó có thể khiến chúng ta nhìn những rủi ro tiềm tàng như những kinh nghiệm đơn thuần, gạt bỏ những trở ngại để tiếp tục tiến về phía trước. Giống như bộ phim Rocky. Không ai nghĩ là một kẻ đòi nợ thất học, tốt bụng chỉ vì một khoản nợ lớn có thể chiến thắng giải quyền anh hạng nặng thế giới. Nhưng anh ta đã làm được điều đó, và chứng minh anh ta đúng, còn mọi người đã sai, điều đó tạo nên một bộ phim tuyệt vời. Đó là bài học kỳ diệu về kiên trì theo đuổi giấc mơ của bạn. Nhưng nếu bạn thử điều đó vào giao dịch – cố gắng bám lấy các giao dịch thất bại cho đến khi nó trở thành giao dịch thắng, chỉ để chứng minh cho mọi người thấy rằng bạn sai – bạn sẽ tiêu đời. Có thể nó không xảy ra với giao dịch hiện tại, có thể cũng không phải giao dịch tiếp theo, nhưng đến lúc nào đó nó sẽ xảy ra và sẽ thổi bay tài khoản của bạn. Đó là sự thật, không phải ai trong chúng ta có thể làm một ngân hàng phá sản, nhưng quét sạch số tiền tiết kiệm cả đời thì cũng chỉ cần vài giây.
Giao dịch là nghề duy nhất trừng phạt sự ngoan cố bằng cách lấy đi tiền của bạn. Hãy kiên định trong học tập để trở thành một trader giỏi hơn chứ không phải chứng minh bạn đúng trong các giao dịch. Nhưng không chỉ tâm lý hiếu thắng làm cho tâm lý giao dịch trở thành một trận chiến phức tạp, mà là một sức mạnh khác của con người – sức mạnh của sự duy lý (hợp lý hóa). Đây là một chủ đề tôi đã nói ở trên, nhưng chúng ta thử quan sát ở một góc nhìn khác. Trong bộ phim The big chill , nhân vật của Jeff Goldblum thảo luận về chủ đề này một cách đặc biệt nổi bật.
Michael: Đừng bao giờ bỏ qua sự duy lý, chúng ta sẽ trở thành thế nào nếu không có nó. Tôi không biết bất kỳ ai mà trải qua một ngày mà không cần đến nó một vài lần. Nó còn quan trọng hơn cả sex.
Sam: thôi nào. Không có giò quan trọng hơn sex.
Michael: Oh thế à? Anh đã bao giờ trải qua cả tuần mà không cần đến lý trí không.
Hợp lý hóa một sự kiện trên màn hình là bạn viết lại câu truyện đang xảy ra theo cách để bản thân bạn cảm thấy dễ chịu, điều đó làm cho giao dịch của bạn đang đúng. “Giao dịch này không thể chống lại tôi mãi được” Joe trader nghĩ “Họ không thể đá tôi ra được”. Và nếu mọi chuyện tốt đẹp, Joe nghĩ anh ta là một thiên tài. Anh ta biết nó sẽ như thế, đặc biệt là giao dịch này. Anh ta gọi đó là sự gan dạ. Và tất nhiên, điều này chứng minh phân tích của anh ta là đúng. “Bạn biết không” anh ta trầm ngâm “tôi nghĩ đã đến lúc tôi tăng khối lượng lên ở giao dịch tiếp theo”.
Một người có thể che đậy thực tại gần như trọng mọi lĩnh vực của cuộc sống, định hình lại những diễn giải về các sự kiện để đưa họ vào cảm giác thoải mái và lưu giữ những hình ảnh tốt đẹp đó. Sau cùng thì, bạn có thể bỏ qua, không chơi với bọn trẻ bởi vì bạn đang làm việc gì đó cực kỳ quan trọng trên máy tính – điều này nghe rất hợp lý. Không ai trong chúng ta muốn trở thành những phụ huynh tệ hại.
Trong trading, đôi khi, vào cuối ngày, kết quả thể hiện qua lợi nhuận và thua lỗ. Không quan trọng là bạn chứng minh mình đúng đắn như thế nào, thua lỗ để bạn chứng minh rằng mình đúng thì vẫn là thua lỗ, và câu chuyện của bạn cũng chẳng có ý nghĩa gì với thị trường vốn luôn có đầu óc trung lập. Lợi nhuận và thua lỗ là bộ điều chỉnh tuyệt vời nhất. Nó cho thấy bạn thực sự là ai, và trong rất nhiều trường hợp thì bức tranh cũng chẳng sáng sủa gì. Đáng tiếc là, hầu hết mọi người lại làm những điều khác chứ không phải đối đầu với chính họ, với hình ảnh họ tự xây dựng lên. Điều này không vui chút nào. Tin tôi đi, tôi đã từng nghĩ tôi là người có rất nhiều phẩm chất tốt trước khi tôi đi vào phân tích tính cách giao dịch của tôi. Và đây là lý do tại sao trading lại có tỉ lệ thất bại cao như thế. Khảo sát kỹ những lợi nhuận và thua lỗ của bạn. Bạn sẽ tìm ra, đó không chỉ là học thuyết, không chỉ là vài trang nhật ký giao dịch, mà qua thực hành, với từng giao dịch chi tiết. Mọi thứ thay đổi với tôi khi tôi cam kết giao dịch tốt hơn trên mỗi giao dịch, và không hợp lý hóa tại sao tôi đúng trong mọi giao dịch.
Tâm lý giao dịch là một trong những chủ đề nghe có vẻ không quan trọng cho đến khi nó gây chuyện, giống như khi bạn phải thay cái lốp đã mòn hoặc khi đang tắc đường thì đứa con 3 tuổi của bạn gào lên “không, bố ơi, con cần đi vệ sinh ngay bây giờ” Bạn nghĩ vấn đề này sẽ không bao giờ xuất hiện, hoặc nó không ảnh hưởng đến bạn, hoặc bạn sẽ giải quyết nó trước khi nó trở thành vấn đề. Tuy nhiên, thường thì nó sẽ xảy ra vào lúc khó lường, khó chịu nhất, lúc đó thì mọi chuyện sẽ đi từ tệ sang rất tệ, cực kỳ tệ. Đó là khi con gái bạn nó đòi ị luôn trên xe, và tình hình sẽ hoàn toàn khác khi đứa trẻ thực sự mất kiểm soát.
Về góc độ học thuật, tâm lý của trader, là điều không tránh khỏi, trader phải làm quen với nó để tiến gần đến mục tiêu giao dịch thành công trên thị trường, bởi vì trader càng tiền gần đến sự nhất quán thì càng hiểu rõ được sự thật rằng kẻ thù lớn nhất không phải là những người ở bên kia giao dịch. Nói rộng hơn – giống như mọi khía cạnh khác của cuộc sống – kẻ thù lớn nhất của một người là người chúng ta thường thấy trong gương vào mỗi buổi sáng. Nhưng thật đáng tiếc, hầu hết các trader, gồm cả bản thân tôi, không bao giời nhận ra vấn đề này cho đến khi nó thổi bay tài khoản của tôi. “Wow”, họ nói. “Tôi không nghĩ rằng nó lại xảy ra với tôi”. Trader dày dặn kinh nghiệm gọi điều này là học phí. Vấn đề tâm lý đầu tiên mà trader phải đối mặt là ngăn mình khỏi cơn nghiện giao dịch.
Khi mọi người nghe các trader nói về nghiện, họ thường nghĩ về cờ bạc, về việc nghiện vào lệnh, sự hồi hộp khi trader vào lệnh và hy vọng nó đi đúng hướng rồi mang về cả núi tiền. Và điều này có vẻ không đáng gì khi so với phải đúng, hoặc tệ hơn là không bị sai. Nó lái hành vi của con người đi đến vương quốc của sự vô lý. Lấy một ví dụ, thiết lập một giao dịch sẽ kiếm được tiền miễn là thị trường không gặp sự cố qua đêm là kỳ vọng hợp lý, điểm dừng lỗ đã có, rủi ro đã được tính trước. Nhưng vào buổi sáng ngày 17 tháng 1 năm 1995, động đất xảy ra ở Nhật, làm cho thị trường chứng khoán lao dốc như máy bay rơi. Một trader đã thấy điều này và bắt đầu nhồi gấp đôi, rồi gấp ba để trung bình giá. Khi thị trường thất bại trong việc bật lên, Nick Leeson, chốt cửa, để lại tờ giấy “Tôi xin lỗi”. Giao dịch này làm thua lỗ 1,3 tỉ USD và làm phá sản ngân hàng Barings. Mặc dù đây là một ví dụ đặc biệt, nhưng nó xảy ra mỗi ngày trên khắp thế giới với rất nhiều tài khoản nhỏ hơn. Có thể là 5,000$ không thể so sánh với 1,3 tỉ, nhưng nếu đó là toàn bộ số vốn để giao dịch của bạn, mất số tiền đó thì cũng chẳng khác gì mất 1,3 tỉ USD. Ok, mức độ tàn phá thì khác nhau nhưng hậu quả thì chắc bạn cũng hiểu rồi.
Trong rất nhiều khía cạnh của cuộc sống liên quan đến sự nghiệp của một người, nghiện việc luôn cho mình đúng là một loại sức mạnh. Nó thúc đẩy chúng ta làm việc chăm chỉ hơn để đạt được mục tiêu và để chứng minh cho bản thân và người khác rằng chúng ta có thể hoàn thành những mục tiêu đó. Nó có thể khiến chúng ta nhìn những rủi ro tiềm tàng như những kinh nghiệm đơn thuần, gạt bỏ những trở ngại để tiếp tục tiến về phía trước. Giống như bộ phim Rocky. Không ai nghĩ là một kẻ đòi nợ thất học, tốt bụng chỉ vì một khoản nợ lớn có thể chiến thắng giải quyền anh hạng nặng thế giới. Nhưng anh ta đã làm được điều đó, và chứng minh anh ta đúng, còn mọi người đã sai, điều đó tạo nên một bộ phim tuyệt vời. Đó là bài học kỳ diệu về kiên trì theo đuổi giấc mơ của bạn. Nhưng nếu bạn thử điều đó vào giao dịch – cố gắng bám lấy các giao dịch thất bại cho đến khi nó trở thành giao dịch thắng, chỉ để chứng minh cho mọi người thấy rằng bạn sai – bạn sẽ tiêu đời. Có thể nó không xảy ra với giao dịch hiện tại, có thể cũng không phải giao dịch tiếp theo, nhưng đến lúc nào đó nó sẽ xảy ra và sẽ thổi bay tài khoản của bạn. Đó là sự thật, không phải ai trong chúng ta có thể làm một ngân hàng phá sản, nhưng quét sạch số tiền tiết kiệm cả đời thì cũng chỉ cần vài giây.
Giao dịch là nghề duy nhất trừng phạt sự ngoan cố bằng cách lấy đi tiền của bạn. Hãy kiên định trong học tập để trở thành một trader giỏi hơn chứ không phải chứng minh bạn đúng trong các giao dịch. Nhưng không chỉ tâm lý hiếu thắng làm cho tâm lý giao dịch trở thành một trận chiến phức tạp, mà là một sức mạnh khác của con người – sức mạnh của sự duy lý (hợp lý hóa). Đây là một chủ đề tôi đã nói ở trên, nhưng chúng ta thử quan sát ở một góc nhìn khác. Trong bộ phim The big chill , nhân vật của Jeff Goldblum thảo luận về chủ đề này một cách đặc biệt nổi bật.
Michael: Đừng bao giờ bỏ qua sự duy lý, chúng ta sẽ trở thành thế nào nếu không có nó. Tôi không biết bất kỳ ai mà trải qua một ngày mà không cần đến nó một vài lần. Nó còn quan trọng hơn cả sex.
Sam: thôi nào. Không có giò quan trọng hơn sex.
Michael: Oh thế à? Anh đã bao giờ trải qua cả tuần mà không cần đến lý trí không.
Hợp lý hóa một sự kiện trên màn hình là bạn viết lại câu truyện đang xảy ra theo cách để bản thân bạn cảm thấy dễ chịu, điều đó làm cho giao dịch của bạn đang đúng. “Giao dịch này không thể chống lại tôi mãi được” Joe trader nghĩ “Họ không thể đá tôi ra được”. Và nếu mọi chuyện tốt đẹp, Joe nghĩ anh ta là một thiên tài. Anh ta biết nó sẽ như thế, đặc biệt là giao dịch này. Anh ta gọi đó là sự gan dạ. Và tất nhiên, điều này chứng minh phân tích của anh ta là đúng. “Bạn biết không” anh ta trầm ngâm “tôi nghĩ đã đến lúc tôi tăng khối lượng lên ở giao dịch tiếp theo”.
Một người có thể che đậy thực tại gần như trọng mọi lĩnh vực của cuộc sống, định hình lại những diễn giải về các sự kiện để đưa họ vào cảm giác thoải mái và lưu giữ những hình ảnh tốt đẹp đó. Sau cùng thì, bạn có thể bỏ qua, không chơi với bọn trẻ bởi vì bạn đang làm việc gì đó cực kỳ quan trọng trên máy tính – điều này nghe rất hợp lý. Không ai trong chúng ta muốn trở thành những phụ huynh tệ hại.
Trong trading, đôi khi, vào cuối ngày, kết quả thể hiện qua lợi nhuận và thua lỗ. Không quan trọng là bạn chứng minh mình đúng đắn như thế nào, thua lỗ để bạn chứng minh rằng mình đúng thì vẫn là thua lỗ, và câu chuyện của bạn cũng chẳng có ý nghĩa gì với thị trường vốn luôn có đầu óc trung lập. Lợi nhuận và thua lỗ là bộ điều chỉnh tuyệt vời nhất. Nó cho thấy bạn thực sự là ai, và trong rất nhiều trường hợp thì bức tranh cũng chẳng sáng sủa gì. Đáng tiếc là, hầu hết mọi người lại làm những điều khác chứ không phải đối đầu với chính họ, với hình ảnh họ tự xây dựng lên. Điều này không vui chút nào. Tin tôi đi, tôi đã từng nghĩ tôi là người có rất nhiều phẩm chất tốt trước khi tôi đi vào phân tích tính cách giao dịch của tôi. Và đây là lý do tại sao trading lại có tỉ lệ thất bại cao như thế. Khảo sát kỹ những lợi nhuận và thua lỗ của bạn. Bạn sẽ tìm ra, đó không chỉ là học thuyết, không chỉ là vài trang nhật ký giao dịch, mà qua thực hành, với từng giao dịch chi tiết. Mọi thứ thay đổi với tôi khi tôi cam kết giao dịch tốt hơn trên mỗi giao dịch, và không hợp lý hóa tại sao tôi đúng trong mọi giao dịch.
Giới thiệu sách Trading hay
Khám phá Nghệ thuật Giao dịch Tiền tệ Chuyên nghiệp
Sách được viết bởi FX Trader chuyên nghiệp, có gần 30 năm giao dịch Forex cho các ngân hàng lớn thế giới như Citi, Nomura hay HSBC, đồng thời từng trading cho quỹ đầu cơ có vốn hàng chục triệu đô la
Bài viết liên quan
