"May mắn của người mới bắt đầu" - Hiện tượng tâm lý hay chỉ là sự trùng hợp trong trading?

Xin chào cả nhà!

Khi nhắc đến khái niệm "may mắn của người mới bắt đầu" (beginner's luck) trong giao dịch tài chính, nhiều người thường nhớ đến câu chuyện về những trader lần đầu tiên tham gia thị trường và nhanh chóng kiếm được lợi nhuận khủng.



Đây là một hiện tượng phổ biến trong nhiều lĩnh vực, nhưng trong trading, nó lại có một ý nghĩa đặc biệt.

Một số người tin rằng đó là sự thật, trong khi số khác lại cho rằng đây chỉ là sự ngẫu nhiên.

Vậy, may mắn này có thực sự tồn tại, hay nó chỉ là kết quả của tâm lý và hoàn cảnh? Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu qua bài viết này nhé!

Định nghĩa về “may mắn của người mới bắt đầu”

"May mắn của người mới bắt đầu" (beginner’s luck) là thuật ngữ để chỉ những kết quả tích cực mà người mới đạt được ngay trong lần đầu tiên tham gia vào một hoạt động nào đó.

Trong trading, điều này thường ám chỉ việc các trader mới có thể kiếm được lợi nhuận tốt dù thiếu kinh nghiệm và kỹ năng. Điều thú vị là, hiện tượng này xuất hiện khá thường xuyên, khiến nhiều người tin rằng có một yếu tố may mắn thực sự tồn tại.

Tâm lý của người mới và sự thận trọng ban đầu

Một trong những lý do khiến người mới có thể thành công lúc đầu chính là tâm lý thận trọng. Khi bắt đầu giao dịch, họ thường không có đủ thông tin để đưa ra các quyết định táo bạo, vì vậy họ giao dịch một cách cẩn thận hơn.



Theo quan sát, người mới thường:

• Thực hiện giao dịch đơn giản: Họ chọn những giao dịch ít rủi ro, chẳng hạn như mua cổ phiếu theo gợi ý từ những người có kinh nghiệm hơn.
• Không bị chi phối bởi thiên kiến: Vì chưa có thời gian để hình thành những định kiến cá nhân hoặc niềm tin cứng nhắc, họ giao dịch một cách tự do, không bị bó buộc vào các quy tắc phức tạp.

Tuy nhiên, sự thận trọng này chỉ kéo dài cho đến khi họ gặp phải cú sốc đầu tiên, như một chuỗi thua lỗ hoặc một khoản lỗ lớn. Lúc này, họ buộc phải điều chỉnh lại tâm lý để tiếp tục tồn tại trên thị trường.

Vai trò của may mắn và điều kiện thị trường

Không thể phủ nhận rằng thị trường tài chính luôn biến động và có yếu tố ngẫu nhiên rất cao. Trong một số giai đoạn, điều kiện thị trường có thể đặc biệt thuận lợi cho các chiến lược giao dịch đơn giản của người mới.



Ví dụ:

• Trong một thị trường giá lên (bull market), việc "mua và nắm giữ" thường mang lại lợi nhuận.
• Những người mới tham gia thường chọn mua (long) thay vì bán (short), và điều này phù hợp với xu hướng chung khi thị trường đang được quảng bá rộng rãi.

Tuy nhiên, khi điều kiện thị trường thay đổi, những người chỉ dựa vào “may mắn” ban đầu thường không thể duy trì kết quả tích cực. Họ dễ rơi vào chu kỳ thua lỗ do thiếu kỹ năng phân tích và chiến lược rõ ràng.

Sự khác biệt giữa người mới và người giao dịch lâu năm

Trader mới thường không lo lắng quá nhiều về các phân tích phức tạp như biểu đồ kỹ thuật hay các yếu tố cơ bản dài hạn. Thay vào đó, họ chỉ tập trung vào việc hành động nhanh theo tín hiệu. Điều này có thể mang lại lợi ích trong những tình huống thị trường đơn giản.



Ngược lại, những trader giao dịch lâu năm lại thường mang theo những “hành trang” tâm lý phức tạp, chẳng hạn như:

• Nỗi sợ mất mát: Sau nhiều lần thua lỗ, họ có xu hướng đóng lệnh sớm để tránh rủi ro, ngay cả khi xu hướng tổng thể vẫn có lợi.
• Thiên kiến cá nhân: Những kinh nghiệm trong quá khứ đôi khi khiến họ trở nên bảo thủ hoặc áp dụng chiến lược không phù hợp với tình hình hiện tại.

Một điều thú vị là một số trader có kinh nghiệm, sau khi trải qua nhiều thăng trầm, lại chọn quay về phong cách giao dịch như người mới: đơn giản và không bị ràng buộc bởi thiên kiến tâm lý.

Thiên kiến kẻ sống sót và thiên kiến tự báo cáo

Một khía cạnh quan trọng khác là thiên kiến người sống sót (survivorship bias). Nhiều người thường chỉ kể lại những câu chuyện thành công trong những ngày đầu giao dịch mà không đề cập đến những lần thua lỗ. Điều này tạo ra cảm giác rằng "may mắn của người mới bắt đầu" phổ biến hơn thực tế.

Ngoài ra, những người không gặp may ngay từ đầu thường có xu hướng rút khỏi thị trường hoặc ngừng chia sẻ trải nghiệm của mình. Điều này dẫn đến một dạng "thiên kiến tự báo cáo" (self-report bias), khiến hiện tượng này trở nên nổi bật hơn.

Học hỏi từ “may mắn” để xây dựng kỹ năng giao dịch bền vững

Mặc dù "may mắn của người mới bắt đầu" có thể chỉ là hiện tượng tạm thời, nhưng nó mang đến một bài học quan trọng: Sự đơn giản và tâm lý thoải mái có thể là yếu tố cần thiết trong trading.



Để tận dụng tối đa "may mắn" và chuyển hóa nó thành kỹ năng thực sự, trader cần:

1. Phát triển khả năng quản lý rủi ro: Học cách đặt dừng lỗ (stop loss) hợp lý và không để cảm xúc chi phối quyết định.
2. Nâng cao kỹ năng phân tích: Kết hợp giữa phân tích cơ bản và kỹ thuật để đưa ra các quyết định giao dịch tốt hơn.
3. Thích nghi với tâm lý thua lỗ: Hiểu rằng thua lỗ là một phần của trading và học cách chấp nhận chúng mà không để ảnh hưởng đến tâm lý.

Kết luận: May mắn hay kỹ năng?

"May mắn của người mới bắt đầu" trong trading không chỉ đơn giản là may mắn. Nó là sự kết hợp của tâm lý thận trọng, sự tự do khỏi thiên kiến tâm lý, và điều kiện thị trường thuận lợi. Tuy nhiên, may mắn không thể kéo dài mãi mãi.

Để trở thành một trader thành công, bạn cần vượt qua giai đoạn “may mắn” ban đầu, phát triển kỹ năng và tâm lý bền vững.

Hãy luôn nhớ rằng thị trường tài chính không phải là một trò chơi dựa trên vận may mà là một sân chơi cho những người biết học hỏi và thích nghi.

Dầu sao thì, mình vẫn muốn chúc bạn gặp nhiều may mắn và thành công trên hành trình giao dịch của mình, bạn nhé!


Đừng quên THẢ TIM, SHARE VÀ COMMENT để ủng hộ mình nhiều hơn nữa nhé!! Nice day cả nhà