Telegram bùng nổ chợ lừa đảo tiền số xuyên biên giới, một trong số đó nhắm thẳng vào người Việt

Các chợ lừa đảo tiền số hoạt động công khai trên Telegram đang bành trướng nhanh chóng, biến nền tảng quen thuộc thành không gian rủi ro với người dùng phổ thông.

Sự phát triển bùng nổ của tiền số và các nền tảng nhắn tin đã tạo ra nhiều tiện ích cho đời sống số, nhưng đồng thời cũng mở ra một mặt tối đáng lo ngại. Theo điều tra mới nhất của WIRED, các chợ lừa đảo tiền mã hóa do các nhóm nói tiếng Trung vận hành đang hoạt động công khai trên Telegram, với quy mô và mức độ tinh vi vượt xa nhiều chợ đen trên dark web trước đây. Điều đáng nói là những hoạt động này không còn ẩn mình trong thế giới ngầm, mà len thẳng vào không gian sử dụng hằng ngày của hàng trăm triệu người dùng toàn cầu.

Khi chợ lừa đảo tồn tại giữa nền tảng quen thuộc

Khác với hình dung quen thuộc về tội phạm mạng gắn với hacker hay các diễn đàn bí mật, các chợ lừa đảo mới lại tồn tại ngay trên những kênh Telegram có giao diện quen thuộc. Tại đây, chúng tổ chức thành những “chợ bảo chứng”, nơi người mua và kẻ bán giao dịch đủ loại dịch vụ phục vụ lừa đảo tiền số. Từ dữ liệu cá nhân bị đánh cắp, tài khoản giả mạo, website đầu tư dựng sẵn, cho đến dịch vụ rửa tiền bằng stablecoin, mọi thứ đều có thể được mua bán công khai chỉ bằng vài cú nhấp chuột.

Quy mô giao dịch vượt xa chợ đen truyền thống

Theo các nhà phân tích blockchain, chỉ một số chợ lớn trên Telegram đã ghi nhận khối lượng giao dịch lên tới hàng tỷ USD mỗi tháng. Con số này vượt xa quy mô của nhiều chợ darknet từng bị triệt phá trong thập kỷ trước. Việc sử dụng stablecoin như USDT giúp dòng tiền di chuyển nhanh, xuyên biên giới và khó truy vết, khiến công tác điều tra và thu hồi tài sản gần như bất khả thi.

Tội phạm công nghệ hòa vào đời sống số

Sự dịch chuyển từ dark web sang Telegram phản ánh một thay đổi quan trọng của tội phạm công nghệ. Thay vì ẩn mình trong những không gian khó tiếp cận, các nhóm lừa đảo chọn cách hòa vào đời sống số phổ thông, nơi người dùng ít cảnh giác hơn. Telegram, với khả năng tạo nhóm lớn, mã hóa đầu cuối và cơ chế kiểm duyệt còn hạn chế, trở thành mảnh đất màu mỡ cho các hoạt động phi pháp phát triển.

“Nuôi heo” và bẫy đầu tư quen thuộc

Một trong những mô hình lừa đảo phổ biến nhất được nuôi dưỡng bởi các chợ này là hình thức được gọi là “nuôi heo”. Nạn nhân thường được tiếp cận thông qua mạng xã hội, ứng dụng hẹn hò hoặc tin nhắn riêng, sau đó dần dần bị kéo vào các câu chuyện đầu tư tiền số, giao dịch AI hay nền tảng tài chính công nghệ cao. Ban đầu, nạn nhân có thể thấy lợi nhuận nhỏ để tạo niềm tin, nhưng khi số tiền đầu tư tăng lên, toàn bộ hệ thống lập tức biến mất.

Lừa đảo không cần công nghệ cao, chỉ cần tâm lý

Điểm nguy hiểm của mô hình này không nằm ở kỹ thuật cao siêu, mà ở việc khai thác tâm lý con người. Các kịch bản lừa đảo được chuẩn bị sẵn, vận hành như một dây chuyền chuyên nghiệp, từ khâu tiếp cận, xây dựng quan hệ, dẫn dụ đầu tư đến tẩu tán tiền. Nhiều nạn nhân chỉ nhận ra mình bị lừa khi tài khoản bị khóa, người liên hệ biến mất và không còn cách nào truy vết dòng tiền.

Người dùng Việt Nam không đứng ngoài rủi ro

Đối với người dùng Việt Nam, rủi ro từ những chợ lừa đảo này là rất thực tế. Telegram đang được sử dụng ngày càng phổ biến tại Việt Nam cho trao đổi công việc, cộng đồng đầu tư, học tập và buôn bán trực tuyến. Trong bối cảnh nhiều người quan tâm đến tiền số, AI và các hình thức đầu tư trực tuyến như một cách gia tăng thu nhập, các lời mời gọi mang danh công nghệ cao dễ dàng đánh trúng tâm lý tò mò và thiếu thông tin.

Khi ranh giới giữa cộng đồng và chợ lừa đảo bị xóa nhòa

Không ít người Việt đã tham gia các nhóm đầu tư trên Telegram mà không kiểm chứng nguồn gốc, pháp nhân hay cơ chế vận hành. Khi ranh giới giữa nhóm thảo luận, nhóm quảng bá và chợ lừa đảo bị xóa nhòa, nguy cơ tiếp cận nhầm nội dung độc hại tăng lên đáng kể. Việc giao dịch hoàn toàn qua tin nhắn, ví cá nhân và các nền tảng không được cấp phép khiến người dùng gần như không có điểm tựa pháp lý khi xảy ra tranh chấp.

Tốc độ tái sinh của các mạng lưới lừa đảo

Các chuyên gia an ninh mạng cho rằng điểm đáng lo nhất hiện nay là tốc độ thích nghi của các nhóm lừa đảo. Khi một kênh Telegram bị xóa, các chợ này có thể nhanh chóng tái xuất dưới tên mới, với cấu trúc và cách thức hoạt động tương tự. Trong khi đó, phản ứng của nền tảng thường mang tính xử lý từng trường hợp, khó theo kịp tốc độ lan rộng của các mạng lưới lừa đảo.

Mặt trái của đời sống số và bài toán cảnh giác

Trong bối cảnh công nghệ ngày càng gắn chặt với đời sống, câu chuyện các chợ lừa đảo tiền số trên Telegram không còn là vấn đề xa vời. Nó cho thấy mặt trái của thế giới số, nơi tiện ích và rủi ro song hành. Với người dùng Việt Nam, việc trang bị kiến thức cơ bản về tài chính số, cảnh giác trước những lời hứa lợi nhuận dễ dàng và hiểu rõ rằng không có khoản đầu tư công nghệ nào sinh lời chắc chắn là điều tối quan trọng.

Cảnh báo trực diện với người dùng Việt

Với người dùng Việt Nam, rủi ro từ các hình thức lừa đảo tiền số trên Telegram không còn là câu chuyện xa lạ hay mang tính quốc tế thuần túy. Telegram hiện được sử dụng rộng rãi tại Việt Nam trong nhiều cộng đồng đầu tư, kinh doanh online, học tập và trao đổi công việc. Chính sự quen thuộc đó khiến không ít người dễ hạ thấp cảnh giác khi tham gia các nhóm được gắn mác “đầu tư”, “AI”, “tiền số”, “tín hiệu giao dịch” hay “cam kết lợi nhuận”.

Những chiêu trò nhắm thẳng vào người Việt

Thực tế cho thấy nhiều kịch bản lừa đảo nhắm thẳng vào người Việt thông qua các nhóm Telegram sử dụng tiếng Việt, hoặc các tài khoản cá nhân chủ động nhắn tin làm quen, tư vấn đầu tư. Không ít trường hợp nạn nhân được dẫn dụ chuyển tiền sang ví cá nhân, tham gia các nền tảng không có pháp nhân rõ ràng, hoặc bị yêu cầu giữ bí mật giao dịch để “tránh lộ chiến lược”. Khi xảy ra sự cố, các nhóm chat lập tức bị xóa, tài khoản biến mất và người dùng không có bất kỳ cơ chế khiếu nại hay bảo vệ nào.

Đáng lo ngại hơn, các chiêu trò lừa đảo ngày nay thường gắn với những khái niệm đang được quan tâm như AI, tự động hóa, tài chính số hay đầu tư toàn cầu, khiến người dùng dễ nhầm lẫn giữa đổi mới công nghệ thật và mô hình lừa đảo được dựng lên tinh vi. Trong bối cảnh khung pháp lý về tiền số tại Việt Nam vẫn đang trong quá trình hoàn thiện, việc tham gia các hoạt động đầu tư không rõ nguồn gốc tiềm ẩn rủi ro lớn cả về tài chính lẫn pháp lý.

Các chuyên gia an ninh mạng khuyến nghị người dùng Việt cần đặc biệt cảnh giác với những dấu hiệu như lời hứa lợi nhuận cao bất thường, yêu cầu giao dịch hoàn toàn qua Telegram, thiếu thông tin pháp lý minh bạch và áp lực chuyển tiền nhanh. Quan trọng hơn, cần hiểu rằng không có mô hình đầu tư công nghệ hay tiền số nào vừa dễ dàng vừa an toàn tuyệt đối. Trong môi trường số hiện nay, sự tỉnh táo và khả năng tự bảo vệ thông tin cá nhân chính là tuyến phòng thủ đầu tiên trước các “chợ” lừa đảo đang âm thầm lan rộng.