Bị chiếm đoạt tiền tỷ trong thẻ tín dụng, ai chịu trách nhiệm?

Khách hàng có nghĩa vụ bảo mật thông tin và thông báo ngay khi phát hiện mất thẻ tín dụng. Tuy nhiên, ngân hàng cũng có nghĩa vụ khóa thẻ kịp thời và chịu trách nhiệm hoàn toàn với các thiệt hại phát sinh sau thời điểm nhận thông báo.

Anh Nguyễn Văn Tú (35 tuổi, ở Hà Nội) hỏi: Trong một lần đi du lịch nước ngoài, tôi bị móc trộm ví trong đó có hai thẻ tín dụng. Kẻ gian sau đó dùng cả hai để mua hàng.

Khi phát hiện thẻ bị dùng tại một siêu thị điện máy ở nước ngoài, tôi đã báo ngay cho ngân hàng để khóa thẻ, ngăn chặn việc chuyển tiền. Về nước, tôi làm việc với các ngân hàng về sự cố này.

Một ngân hàng Việt Nam sau khi xác nhận đã không buộc tôi phải chịu trách nhiệm với số tiền mà kẻ gian đã dùng. Với thẻ còn lại mở tại một ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam, họ buộc tôi phải chịu trách nhiệm trả số tiền mà kẻ gian đã mua hàng.

Tôi đề nghị ngân hàng này xác minh người sử dụng thẻ và chịu trách nhiệm về số tiền đã thanh toán cho phía bán hàng bên Mỹ. Tuy nhiên, họ đưa ra nhiều lý do thẻ này không phải do họ phát hành mà họ đã bán cho một ngân hàng khác khai thác. Khi mở thẻ, tôi chỉ biết làm việc với ngân hàng này.

Họ viện nhiều lý do vô lý buộc tôi phải thanh toán số tiền kẻ gian đã mua hàng và dọa nếu không trả số nợ thì đưa vào danh sách nợ xấu trên hệ thống. Trong trường hợp này tôi hay ngân hàng phải chịu trách nhiệm về số tiền bị kẻ gian chiếm đoạt? Ngân hàng có quyền thoái thác trách nhiệm?

Luật sư Mai Thị Thảo - Phó giám đốc Công ty Luật TAT Law Firm trả lời: Thông tư 18/2024/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước - quy định mới nhất điều chỉnh hoạt động phát hành và sử dụng thẻ ngân hàng - nêu rõ: “Khách hàng có nghĩa vụ bảo mật thông tin và thông báo ngay khi phát hiện mất thẻ.

Tuy nhiên, ngân hàng cũng có nghĩa vụ khóa thẻ kịp thời và có trách nhiệm với các thiệt hại phát sinh sau thời điểm nhận yêu cầu khóa thẻ từ khách hàng.



Đặc biệt, lý do từ chối trách nhiệm vì “thẻ do ngân hàng khác khai thác” là không hợp lệ về mặt pháp lý, nếu toàn bộ quá trình mở và sử dụng thẻ được thực hiện tại chi nhánh ngân hàng ban đầu.

“Người tiêu dùng không thể nắm bắt hết mối quan hệ nội bộ giữa các tổ chức tài chính. Họ có quyền tin rằng ngân hàng ghi tên trên thẻ (ngân hàng ban đầu cung cấp thẻ cho khách) là nơi chịu trách nhiệm cuối cùng với sản phẩm dịch vụ đó,” luật sư Thảo khẳng định.

Khách hàng nên làm gì để bảo vệ quyền lợi?​

Từ kinh nghiệm thực tiễn, luật sư khuyến nghị người tiêu dùng cần chủ động thực hiện những bước sau nếu rơi vào tình huống tương tự:

Ghi lại đầy đủ bằng chứng: thời điểm phát hiện giao dịch lạ, lịch sử tin nhắn, cuộc gọi, email liên quan đến việc khóa thẻ.

Yêu cầu ngân hàng cung cấp chứng cứ: về việc đã xác minh người sử dụng thẻ, cảnh báo giao dịch bất thường, áp dụng xác thực sinh trắc học nếu có.

Thương lượng trực tiếp: làm rõ các yếu tố lỗi kỹ thuật, bảo mật (nếu có) để làm rõ trách nhiệm. Khiếu nại hoặc khởi kiện nếu ngân hàng không hợp tác hoặc cố tình thoái thác, khách hàng có quyền gửi đơn khiếu nại đến Ngân hàng Nhà nước hoặc khởi kiện ra Tòa án nhân dân.

Sự việc của anh Tú không phải là trường hợp cá biệt. Công nghệ mang lại nhiều tiện ích, nhưng mặt trái của nó là rủi ro an ninh mạng ngày càng tinh vi và khó lường.

“Ngân hàng không thể lấy lý do ‘gian lận kỹ thuật’ hay ‘thỏa thuận nội bộ’ để rũ bỏ trách nhiệm. Khách hàng không thể đơn độc gánh chịu hậu quả tài chính, nếu họ đã thực hiện đúng nghĩa vụ thông báo và bảo mật”, luật sư Mai Thị Thảo nhấn mạnh.