Học phân tích thị trường từ Stockcharts (Bài 73): Các định kiến tâm lý trader nên tránh (phần 4)

Tóm tắt bài trước:

• Định kiến nhìn lại quá khứ mô tả khuynh hướng của chúng ta, sau khi một sự kiện đã xảy ra, coi sự kiện đó là có thể dự đoán được, ngay cả khi có rất ít hoặc không có cơ sở khách quan nào để dự đoán nó. Đây là khuynh hướng tâm lý khiến chúng ta, sau khi chứng kiến hoặc trải nghiệm kết quả của một sự kiện hoàn toàn không thể lường trước thì thốt lên "Tôi đã biết từ lâu rồi!"
• Định kiến sử dụng thông tin có sẵn là một lối tắt tinh thần phổ biến khiến mọi người dựa vào thông tin hoặc ví dụ tức thời xuất hiện đầu tiên trong đầu khi đánh giá một chủ đề, khái niệm, phương pháp hoặc quyết định cụ thể. định kiến này khiến các trader có xu hướng coi trọng thông tin gần đây hoặc được nhớ lại tức thời hơn là các tin tức, sự kiện, trải nghiệm hoặc ký ức mới nhất.
• Ngụy biện chi phí chìm dựa trên khái niệm kinh tế về chi phí chìm: chi phí đã phát sinh và không thể thu hồi được. Khi giá cổ phiếu giảm, các nhà đầu tư thường bắt đầu sử dụng logic rằng "Tôi đã mất XXX đô la, giờ thì quá muộn để bán rồi". Khi giá tiếp tục giảm và thua lỗ tăng lên, cam kết của nhà đầu tư đối với chi phí chìm tiếp tục tăng cao. “Giờ tôi đã mất XXXXX đô la, không cách nào bán được nữa. Cuối cùng thì nó cũng phải quay lại thôi. Tôi sẽ giữ nó lại.” Những cân nhắc không đúng đắn hoặc phi lý về chi phí chìm có thể dẫn đến những quyết định tồi tệ tiếp tục mất kiểm soát, chỉ vì nhận thức không đúng về một khoản chi phí không thể thu hồi được.

Hôm nay là các định kiến tiếp theo mà chúng ta - các trader nên tránh:

Ngụy biện của tay cờ bạc

Ngụy biện của tay cờ bạc, còn được gọi là Ngụy biện Monte Carlo, là khuynh hướng sai lầm khi tin rằng, nếu một điều gì đó xảy ra quá nhiều trong một khoảng thời gian dài, thì nó sẽ xảy ra ít thường xuyên hơn trong tương lai, hoặc nếu một điều gì đó xảy ra ít thường xuyên hơn "bình thường" trong một khoảng thời gian, thì nó phải xảy ra thường xuyên hơn trong tương lai. Khuynh hướng này có lẽ phát sinh từ mong muốn ăn sâu vào con người là thiên nhiên phải liên tục cân bằng. Trong những tình huống mà sự kiện được quan sát hoặc đo lường thực sự là ngẫu nhiên (chẳng hạn như tung đồng xu), thì niềm tin này lại là sai lầm.

Ngụy biện của người đánh bạc rõ ràng là có liên quan chặt chẽ nhất đến cờ bạc, nơi những sai lầm như vậy trong phán đoán và ra quyết định là phổ biến. Tuy nhiên, nó có thể phát sinh trong nhiều tình huống thực tế, bao gồm cả đầu tư. Các giao dịch thắng và thua theo nhiều cách giống với việc tung đồng xu và do đó chịu cùng một thành kiến tâm lý. Ví dụ, nếu một nhà đầu tư có một loạt các giao dịch thua lỗ, anh ta hoặc cô ta có thể bắt đầu tin một cách sai lầm rằng khả năng thực hiện một giao dịch có lãi của anh ta hoặc cô ta sẽ tăng lên. Trên thực tế, khả năng giao dịch tiếp theo của anh ta hoặc cô ta có lãi hay không đều không bị ảnh hưởng bởi các khoản lỗ trước đó.

Ngụy biện Hot-Hand

Ngụy biện hot-hand là niềm tin sai lầm rằng một cá nhân đã trải qua thành công với một sự kiện ngẫu nhiên có nhiều cơ hội tiếp tục thành công đó trong những lần thử tiếp theo. Thành kiến nhận thức này thường được áp dụng nhất cho cờ bạc (khi những cá nhân trong các trò chơi như blackjack tin rằng may mắn mà họ tình cờ gặp phải thực sự là "hot hand" và sẽ tiếp tục vô thời hạn) và các môn thể thao như bóng rổ (khi những người ném thấy sự tự tin tăng đột biến sau khi thực hiện nhiều cú ném liên tiếp, thúc đẩy niềm tin rằng xu hướng này sẽ tiếp tục trong suốt phần còn lại của trò chơi). Mặc dù thành công trước đó trong một nhiệm vụ thể thao dựa trên kỹ năng, chẳng hạn như thực hiện một cú ném trong bóng rổ, có thể thay đổi hành vi tâm lý và tỷ lệ thành công trong tương lai của một cầu thủ, các nhà nghiên cứu tiếp tục tìm thấy ít bằng chứng về "hot hand" thực sự trong thực tế. Tương tự như những gì đã thảo luận với ngụy biện của người đánh bạc, các cá nhân thường gặp khó khăn trong việc xử lý hoặc tin vào những độ lệch có thể chấp nhận được về mặt thống kê so với mức trung bình, khiến họ cho rằng phải có những lực lượng khác ngoài thống kê bình thường đang tác động. Với tư cách là một nhà đầu tư, một loạt các giao dịch thắng có thể tạo ra sự tự tin thái quá, gây nên rủi ro "Hot-Hand" của một người, dẫn đến sai lầm trong phán đoán và ra quyết định kém.