Săn vàng ‘chợ đen’ giữa cơn sốt giá, chuyên gia cảnh báo rủi ro

Giá vàng tăng kỷ lục khiến nhiều người đổ xô săn vàng "chợ đen", chuyên gia cảnh báo hàng loạt rủi ro tiềm ẩn từ giao dịch ngoài luồng.
Giữa lúc giá vàng trong nước liên tục lập đỉnh, nhiều hội nhóm mua bán vàng trên mạng xã hội trở thành “điểm hẹn” của giới đầu cơ và người dân có nhu cầu tích trữ.

Thị trường vàng ‘chợ đen’ sôi động​

Tại các nhóm có hàng chục nghìn thành viên, cứ vài phút lại xuất hiện bài đăng “cần mua” hoặc “cần bán” kèm số điện thoại liên hệ. Bên dưới mỗi bài viết, hàng loạt bình luận trả giá, thỏa thuận công khai.

Dù giá vàng miếng trên thị trường đang quanh mức 150 triệu đồng/lượng, trên các hội nhóm, giá mua bán được đẩy lên 170-180 triệu đồng/lượng, thậm chí có nơi cao hơn. Điều đáng nói, vẫn có nhiều người chấp nhận giao dịch, nhắn tin riêng để thương lượng, bất chấp rủi ro.



Chị Lê Minh Trang (phường Bình Thạnh, TP.HCM) cho biết: “Tôi tính mua vài chỉ vàng SJC để giữ, nhưng đọc các bài đăng trên mạng xã hội thấy người bán ở đủ nơi, giá lại cao thấp khác nhau. Họ bảo vàng thật, có hóa đơn cũ, nhưng tôi cũng không biết thật giả ra sao. Lỡ chuyển tiền rồi mất trắng thì biết kêu ai?”, chị Trang lo lắng nói.

Theo chuyên gia tài chính Trần Duy Phương, tình trạng này là hệ quả tất yếu của việc nguồn cung vàng miếng khan hiếm trong khi tâm lý đầu cơ tăng cao. Người dân sợ bỏ lỡ cơ hội nên chấp nhận mua ngoài hệ thống chính thức với giá cao hơn, điều đáng lo là các giao dịch này ngày càng mang tính rủi ro, liều lĩnh.




Ông Phương cho biết đã xuất hiện nhiều trường hợp giao dịch vàng được hẹn tại quán cà phê, người mua chuyển khoản đủ tiền nhưng người bán lại viện lý do “chưa nhận được”, dẫn đến tranh chấp mà không có cơ quan chức năng nào đứng ra bảo vệ quyền lợi các bên.

“Một khi giao dịch ngoài luồng, người mua không có hóa đơn, không có chứng nhận thật giả, không có cơ sở để khiếu nại. Vàng có thể là thật, nhưng rủi ro vẫn hiện hữu vì đó là giao dịch nằm ngoài pháp luật”, ông Phương cảnh báo.

Chuyên gia Trần Duy Phương nhận định việc người dân đổ xô mua bán vàng ngoài hệ thống chính thức xuất phát từ tâm lý sợ bỏ lỡ cơ hội khi giá vàng liên tục lập đỉnh. Hiện giá vàng SJC đã vượt mốc 150 triệu đồng/lượng, nhưng nhiều người vẫn tin rằng đà tăng chưa dừng lại, nhất là trong bối cảnh lan truyền thông tin về các gói kích thích kinh tế và căng thẳng địa chính trị toàn cầu.

Trong khi đó, nguồn cung vàng miếng trong nước vẫn hạn chế, nhu cầu đầu cơ và tích trữ tăng mạnh khiến thị trường khan hàng, nhiều tiệm vàng luôn treo biển “hết hàng tạm thời”.

Ông Trần Duy Phương nói thêm hiện chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới rất cao, đã lên tới hàng chục triệu đồng mỗi lượng. “Khi khoảng cách lớn như vậy, sẽ xuất hiện các dòng chảy ngầm, người dân tìm cách mua vàng ngoài hệ thống để có giá rẻ hơn, hoặc bán ra ngoài để hưởng chênh lệch", ông nói.

Rủi ro tiềm ẩn từ giao dịch “chợ đen”​

Việc giao dịch vàng qua các nhóm “chợ đen” tiềm ẩn vô số rủi ro. Nhiều giao dịch được thực hiện qua tin nhắn, chuyển khoản cá nhân hoặc gửi ảnh vàng miếng để xác nhận. Thậm chí có người rao mua vàng không cần hóa đơn - hành vi vi phạm quy định quản lý thị trường vàng và có thể khiến người mua mất trắng khi xảy ra tranh chấp.

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Hoàng Dũng phân tích: “Thị trường vàng chợ đen là hệ quả tất yếu của sự mất cân đối cung cầu và tâm lý đầu cơ. Tuy nhiên, người tham gia cần hiểu rằng mọi giao dịch không qua kênh chính thức đều tiềm ẩn rủi ro cao: vàng giả, hàng nhái, hoặc thậm chí là lừa đảo. Trong bối cảnh giá vàng biến động mạnh, chỉ cần một thay đổi nhỏ về niềm tin cũng khiến người mua chịu thiệt nặng”.




Ông Dũng cũng cho rằng, sự sôi động của các nhóm giao dịch vàng chợ đen là tín hiệu cảnh báo về lỗ hổng trong chính sách điều tiết thị trường. "Khi người dân không có khả năng tiếp cận vàng hợp pháp với giá hợp lý, họ sẽ tìm đường khác.Đây là lúc cần xem xét lại cơ chế cung ứng vàng miếng, cách thức niêm yết giá và khả năng can thiệp của Nhà nước để đảm bảo thị trường minh bạch, giảm sức hút của chợ đen”, ông nói.

Còn ông Trần Duy Phương nói để thị trường vàng trong nước ổn định trở lại cần thêm thời gian, do quy trình cấp phép nhập khẩu vàng khá phức tạp và kéo dài.

“Việc nhập khẩu vàng phải qua rất nhiều bước và quy định ràng buộc. Trước hết, các doanh nghiệp hoặc ngân hàng muốn nhập vàng phải xin cấp hạn mức từ Ngân hàng Nhà nước. Quá trình này mất khoảng một tháng để xem xét, duyệt và trả lời bằng văn bản”, ông Phương cho biết.

Sau khi được phê duyệt, doanh nghiệp mới có thể tiến hành ký kết, đặt hàng và làm thủ tục nhập vàng từ nước ngoài về, mất thêm từ 2 đến 3 tháng nữa.

“Do đó, phải đến gần Tết hoặc sau Tết Nguyên đán năm tới, thị trường mới có thể cải thiện nguồn cung. Kỳ vọng nhanh nhất là tháng 1/2026, còn nếu chậm thì cuối tháng 2/2026 mới có thể nhập khẩu vàng suôn sẻ,” ông Phương nhận định.

Ngoài ra, theo các chuyên gia, cơ quan chức năng cần tăng cường giám sát và đẩy mạnh tuyên truyền để người dân nhận thức rõ rủi ro khi mua bán vàng qua các kênh phi chính thức. Trong bối cảnh mạng xã hội phát triển mạnh, các hoạt động giao dịch trên nhóm kín hay chợ điện tử rất khó kiểm soát. Cơ quan quản lý cần phối hợp với các nền tảng trực tuyến để kịp thời phát hiện, xử lý hành vi gian lận, đồng thời nâng cao hiểu biết và ý thức cảnh giác trong cộng đồng.

Vàng vẫn là kênh trú ẩn truyền thống của người Việt, nhưng khi giá biến động mạnh và thị trường xuất hiện nhiều kênh giao dịch chợ đen, sự an toàn của tài sản phụ thuộc vào mức độ hiểu biết của người mua.

“Người dân nên ưu tiên các kênh đầu tư chính thống, hoặc chỉ mua vàng miếng có hóa đơn, chứng từ rõ ràng. Vàng chỉ thật sự giữ giá khi được lưu hành hợp pháp và minh bạch”, chuyên gia Nguyễn Hoàng Dũng nhấn mạnh.