Sự nguy hiểm tiềm ẩn của bẫy tâm lý "tilt" trong trading - Có thể bạn chưa biết!

Xin chào cả nhà!

Ai cũng biết cảm xúc là một trong những yếu tố chính dẫn đến thành công trong trading, không chỉ trong lĩnh vực này mà còn trong cả cuộc sống.

Vấn đề là, mọi người đều biết về những mặt trái của việc quá cảm xúc, nhưng họ vẫn cứ mắc phải những sai lầm tương tự. Sai lầm nằm ở chỗ, trong những lúc bình tĩnh, con người thường đánh giá thấp tác hại mà cảm xúc có thể gây ra. Họ bỏ qua những dấu hiệu cho thấy mình đang mất dần sự bình tĩnh, và sau đó phải gánh chịu hậu quả của những hành động được thực hiện trong trạng thái mất cân bằng.

Trong trading, "tilt" tương tự như một cuộc tranh cãi thông thường. Đây là tình huống mà một người sẽ mất đi trạng thái cân bằng và thực sự mất kiểm soát đối với những gì đang diễn ra. Ngôn ngữ pháp lý gọi đây là trạng thái "bốc đồng". Tuy nhiên, nếu trong pháp luật, "bốc đồng" được coi là tình tiết giảm nhẹ thì trong trading, thị trường không quan tâm đến cảm xúc của bất kỳ ai - mọi hậu quả đều do trader phải tự gánh chịu lấy.

NHỮNG NGUY HIỂM TIỀM ẨN CỦA TÂM LÝ "TILT" TRONG TRADING

Càng loại bỏ được cảm xúc khỏi trading, quá trình giao dịch càng trở nên logic và hiệu quả. Tuy nhiên, cảm xúc là một phần không thể tách rời của bản chất con người, và không thể loại bỏ chúng hoàn toàn.

Thống kê cho thấy các trader trong độ tuổi từ 20 đến 30, cũng như những người trên 50 tuổi, dễ bị ảnh hưởng bởi cảm xúc nhất. Điều này có thể được lý giải không chỉ bởi mức độ kinh nghiệm của họ, mà còn bởi khả năng kiểm soát bản thân và giữ cho mình khách quan.

Trader trong độ tuổi thanh niên mới bắt đầu sự nghiệp thường có tính liều lĩnh, trong khi trader thuộc thế hệ lớn tuổi thường có xu hướng tự mãn và dễ mất kiểm soát cảm xúc.



Tâm lý "tilt" trong trading tiềm ẩn những nguy hiểm sau:

Mất kiểm soát cảm xúc: Dẫn đến các quyết định bốc đồng, không dựa trên logic hay hệ thống giao dịch đã được hoạch định kỹ lưỡng.

Cảm xúc chi phối: Cả cảm xúc tiêu cực (như sợ hãi và lo lắng) hay tích cực (như hân hoan và phấn khích) đều có thể lấn át, gây ra các sai lầm và quyết định thiếu lý trí.

Phản ứng theo cảm xúc: Trở thành thói quen phản ứng theo cảm xúc với mọi tình huống khẩn cấp, khiến việc tách biệt suy nghĩ logic với phản ứng cảm xúc trở nên khó khăn. Thói quen này rất khó bỏ và có thể dẫn đến những sai lầm liên tục trong các quyết định giao dịch.

Vi phạm các nguyên tắc quản lý rủi ro: Tâm lý "tilt" có thể dẫn đến việc vi phạm các quy tắc quản lý rủi ro, chẳng hạn như đóng các giao dịch có lợi nhuận quá sớm hoặc giữ các vị thế lỗ quá lâu, điều này có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng cho tài khoản giao dịch.

Một tình huống phổ biến có thể dẫn đến tâm lý "tilt" là khi một giao dịch gần đạt đến mục tiêu, nhưng đột ngột đảo chiều, dẫn đến thua lỗ hoặc đánh mất lợi nhuận. Điều này có thể gây ra sự bực bội và mất động lực.

Một kịch bản khác là khi trader mở một giao dịch dựa trên một xu hướng rõ ràng, nhưng sau đó lại chứng kiến nó trở nên thua lỗ. Khi một trader hoàn toàn chắc chắn về dự báo của mình, nhưng rốt cuộc nó lại sai, thì điều đó có thể dẫn đến sự bùng nổ về cảm xúc. Phản ứng cảm xúc này có thể làm lu mờ khả năng phán đoán của họ và dẫn đến những quyết định bốc đồng khiến tình hình tồi tệ hơn.

Điều thú vị là, các chuyên gia trong các lĩnh vực khác, chẳng hạn như poker và cờ vua, cũng xác định được những nguyên nhân tương tự dẫn đến tâm lý "tilt". Trong các trò chơi này, tâm lý "tilt" thường được phân loại thành các nhóm riêng biệt. Hiểu được những nguyên nhân này có thể giúp chúng ta phát triển các chiến lược để nhận biết và quản lý tâm lý "tilt" của bản thân, cuối cùng sẽ cải thiện hiệu suất và trải nghiệm giao dịch tổng thể.

NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN TÂM LÝ "TILT" TRONG TRADING

Tâm lý "tilt" trong trading có thể bắt nguồn từ một số yếu tố sau:

1. Vận rủi

Mặc dù lý thuyết xác suất cho rằng khả năng xảy ra các sự kiện tích cực hoặc tiêu cực là 50/50, nhưng chuỗi vận rủi vẫn có thể xảy ra. Điều này là do tính biến động của các hệ thống giao dịch và vai trò của yếu tố may mắn. Một hệ thống giao dịch có thể hoạt động tốt vào lúc này nhưng lại hoạt động kém vào lúc khác.

2. Sự bất công

Các hoạt động không công bằng của thị trường, chẳng hạn như mức spread đột ngột mở rộng, thao túng thị trường bởi các nhà tạo lập thị trường từ các sàn giao dịch, có thể kích hoạt tâm lý "tilt". Đặc biệt, thị trường tiền điện tử dễ bị ảnh hưởng bởi các trò chơi của nhà tạo lập thị trường. Mặc dù khó có thể chống lại sự bất công của sàn giao dịch, nhưng việc thừa nhận và chấp nhận tính không thể dự đoán của thị trường có thể giúp kiểm soát tâm lý "tilt" này của trader.

3. Nỗi sợ thua lỗ

Thua lỗ là một phần không thể tránh khỏi trong trading, nhưng không phải ai cũng sẵn sàng chấp nhận điều đó. Cách một cá nhân nhìn nhận thua lỗ có thể ảnh hưởng đáng kể đến phản ứng cảm xúc của họ. Một số người học hỏi từ sai lầm, trong khi những người khác lại bị cảm xúc chi phối.

4. Sai lầm

Những sai lầm đáng tiếc, đặc biệt là những sai lầm do thiếu chú ý hoặc không thừa nhận một dự đoán đúng, có thể dẫn đến tâm lý "tilt" trong trading. Điều quan trọng là bạn phải nhận ra rằng sai lầm là thứ không thể tránh khỏi và cần phát triển các chiến lược để giải quyết chúng mà không để cảm xúc chi phối quá trình ra quyết định.

5. Sự không chắc chắn

Hoài nghi về độ chính xác của tín hiệu giao dịch hoặc nỗi sợ thua lỗ có thể khiến các trader không dám hành động, ngay cả khi họ tin tưởng vào dự báo của mình. Việc phát triển trực giác, tin tưởng bản thân và thực hành tự nhận thức thông qua tài khoản demo hoặc tài khoản giao dịch quy mô nhỏ có thể giúp giảm bớt kiểu tâm lý bốc đồng này.

6. Mong muốn gỡ gạc

Cố gắng gỡ gạc thua lỗ bằng mọi giá có thể dẫn đến các quyết định bốc đồng và thua lỗ lớn hơn.

7. Tuyệt vọng

Trạng thái cảm xúc này được đặc trưng bởi sự suy sụp hoàn toàn khả năng phán đoán, dẫn đến các quyết định liều lĩnh và có khả năng khiến mất toàn bộ tiền ký quỹ và từ bỏ giao dịch hoàn toàn.

HỆ QUẢ NGHIÊM TRỌNG CỦA TÂM LÝ "TILT" TRONG TRADING

Tâm lý "tilt" trong trading có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng về lâu về dài. Một số hậu quả thường gặp bao gồm:

Các quyết định giao dịch bốc đồng và thiếu thận trọng: Thường được đặc trưng bởi việc mở các giao dịch một cách ngẫu nhiên mà không có kế hoạch hay chiến lược rõ ràng.

Sợ hãi về mặt cảm xúc: Có thể dẫn đến việc thoát khỏi thị trường quá sớm, ngay cả khi tín hiệu thoát lệnh không được hỗ trợ bởi các yếu tố kỹ thuật hoặc cơ bản. Điều này có thể dẫn đến việc bỏ lỡ cơ hội và đánh mất lợi nhuận.

Nghi ngờ về tính đúng đắn của hành động: Có thể dẫn đến việc ra quyết định hỗn loạn, khiến các trader vội vàng thay đổi khối lượng giao dịch, lệnh chờ và các cài đặt khác.

Dừng lỗ theo cảm xúc: Khi lệnh dừng lỗ được kích hoạt, các trader giao dịch theo cảm xúc có thể vội vàng mở một giao dịch theo hướng ngược lại, thường là do một cú pullback cục bộ trên một xu hướng mạnh hoặc động thái thao túng của nhà tạo lập thị trường. Đây là một ví dụ điển hình của việc ra quyết định theo cảm xúc.

Cố gắng gỡ gạc thua lỗ: Để cố gắng cứu vãn một khoản lỗ lớn, các trader có thể quyết định "chờ đợi" với hy vọng giá cuối cùng sẽ hòa vốn. Tuy nhiên, cách tiếp cận này thường kết thúc bằng việc bị "stop-out", vì khoản lỗ tiếp tục lớn dần.

Lòng tham: Cũng có thể là hậu quả của tâm lý "tilt", khi các trader trở nên ám ảnh với việc tối đa hóa lợi nhuận và chấp nhận rủi ro quá mức. Điều này có thể dẫn đến những khoản lỗ nặng nề và gây thiệt hại cho tài khoản giao dịch.

Tâm lý "tilt" trong trading thường phổ biến sau một giao dịch thua lỗ hơn là sau một giao dịch có lợi nhuận. Điều này là do tác động cảm xúc từ trade thua có thể đáng kể và kéo dài hơn, trong khi một trade thắng có thể mang lại cảm giác nhẹ nhõm và tự mãn.

Tuy nhiên, kiểu "tilt" thứ hai này - xảy ra sau một trade thắng - có thể đặc biệt nguy hiểm. Khi một trader trải qua một chuỗi các giao dịch có lợi nhuận, họ có thể bắt đầu thư giãn và mất cảnh giác, dẫn đến việc mất kiểm soát và kỷ luật. Điều này có thể nhanh chóng biến thành mong muốn gỡ gạc lại lợi nhuận, có thể vượt khỏi tầm kiểm soát và cuối cùng dẫn đến sự kiệt sức về mặt cảm xúc.



Hiện tượng này có thể được giải thích bởi nguyên tắc tâm lý về "sự tái nghiện" (relapse), trong đó những cá nhân đã đạt được tiến bộ đáng kể trong việc vượt qua những thiên kiến hoặc hành động theo bản năng của họ có thể quay trở lại những thói quen cũ khi đạt được thành công. Trong bối cảnh của trading, điều này có thể biểu hiện thành hành vi thiếu thận trọng, các quyết định bốc đồng và không thể phân biệt giữa các quyết định lý trí và cảm xúc.

Kết luận

Cuối cùng, trách nhiệm về hành động và trạng thái cảm xúc của chúng ta hoàn toàn thuộc về bản thân chúng ta. Chìa khóa để duy trì kiểm soát cảm xúc là tuân theo hệ thống giao dịch của mình, bất kể kết quả ra sao. Điều này có nghĩa là chống lại sự cám dỗ đi chệch khỏi chiến lược, ngay cả khi đang trải qua chuỗi thành công hoặc phải đối mặt với thua lỗ liên hoàn.

Điều quan trọng là bạn nhận ra rằng cảm xúc có thể là những "lực lượng" khó lường và tiềm ẩn khả năng hủy diệt. Khi cảm thấy thôi thúc hành động ngoài kế hoạch đã định trước của mình, cho dù đó là do vui mừng hay thất vọng, thì chúng ta cần phải dừng lại và đánh giá lại tình hình.

Nếu đang trải qua một loạt các giao dịch thành công, thì điều cần thiết là phải nghỉ ngơi trước khi trở nên tự mãn và để cảm xúc lấn át. Tương tự, nếu đang thua lỗ liên tục, việc nghỉ ngơi có thể giúp bạn thanh tỉnh đầu óc và tiếp cận giao dịch với một cái đầu tỉnh táo hơn.

Khả năng kiểm soát bản thân thường là yếu tố quyết định thành bại trong bất cứ lĩnh vực nào. Bằng cách thừa nhận điều này và ưu tiên điều tiết cảm xúc, chúng ta có thể phát triển kỷ luật cần thiết để duy trì một chiến lược giao dịch thống nhất và có lợi nhuận.

Hãy nhớ rằng, tự chủ không phải là kìm nén cảm xúc, mà là thừa nhận chúng và đưa ra những quyết định tỉnh táo phù hợp với mục tiêu của mình!


Đừng quên THẢ TIM, SHARE VÀ COMMENT để ủng hộ mình nhiều hơn nữa nhé!! Nice day cả nhà